Royal Academy of Cambodia
លោកជំទាវ ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រា នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រថៃបានដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ថៃ អញ្ជើញមកដល់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ នាព្រឹកថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ដើម្បីបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា រយៈពេលពីរថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី២៣ និងថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្នុងឱកាសនៃខួបលើកទី៧៥ នៃទំនាក់ទំនងការទូត កម្ពុជា-ថៃ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានវាយតម្លៃចំពោះដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលថៃនៅកម្ពុជាថា ធ្វើឡើងស្របទៅនឹងកាលៈទេសៈដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ហើយឆ្លើយតបទៅនឹងភាពចាំបាច់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាសញ្ញាណល្អនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ និងជាចំណែកមួយនៃការរំឭកខួបទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរផងដែរ។
លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានវាយតម្លៃដូច្នេះ ដោយអះអាងថា ប្រសិនបើប្រទេសជិតខាងទាំងពីរមានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួននឹងគ្នា ហើយថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរមិនជួបជជែកពិភាក្សាដោះស្រាយជាមួយគ្នានោះទេ នោះបញ្ហានឹងមិនអាចដោះស្រាយរួមគ្នាបាននោះឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត កម្ពុជានិងថៃ គឺជាប្រទេសមានព្រំដែនជាប់គ្នា ដែលបញ្ហានានាតែងតែកើតឡើងដោយចៀសមិនផុតឡើយ ទោះក្នុងកម្រិតណាមួយក៏ដោយក្ដី។
លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា ថ្វីដ្បិតតែទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងព្រះរាជាណាចក្រថៃ ទើបតែឈានមកដល់ខួបទី៧៥ឆ្នាំក្ដី ប៉ុន្តែប្រជាជាតិទាំងពីរមានទំនាក់ទំនងនឹងជាប្រវត្តិសាស្ត្រជិត១ពាន់ឆ្នាំកន្លងទៅហើយ ខណៈប្រទេសទាំងពីរមានអធិបតេយ្យភាពលាតសន្ធឹងជាប់គ្នាទាំងព្រំដែនគោកនិងព្រំដែនទឹក។ ជាមួយគ្នានេះ ប្រទេសទាំងពីរ មានចំណងពាក់ព័ន្ធគ្នាទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ ប្រពៃណី ក៏ដូចជាសេដ្ឋកិច្ចដែលបំពេញឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា យោងលើចំណងពាក់ព័ន្ធនិងទំនាក់ទំនងយ៉ាងស៊ីជម្រៅដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ ពិតជាមិនអាចមើលរំលងពីភាពចាំបាច់នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងឡាយរួមគ្នាបាននោះឡើយ ដោយមេដឹកនាំទាំងពីរត្រូវជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាឱ្យបានញឹកញាប់ ដើម្បីឈានទៅស្វែងរកដំណោះស្រាយគ្រប់កម្រិត ទាំងកម្រិតអ្នកបច្ចេកទេស កម្រិតការទូត និងកម្រិតប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដូចជាក្នុងឱកាសដំណើរទស្សនកិច្ចនាពេលនេះផងដែរ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានវាយតម្លៃថា ជំនួបកម្រិតប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមអំពីសារៈសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងការយកចិត្តទុកដាក់ពីសំណាក់មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរទៅលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ការថែរក្សាទំនាក់ទំនងល្អ និងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនៃប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីឈានទៅថែរក្សា និងគោរពផលប្រយោជន៍ផងគ្នាទៅវិញទៅមក។
ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានកត់សម្គាល់អំពីរបបនយោបាយនិងស្ថានភាពនយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរថា ទាំងកម្ពុជានិងថៃ សុទ្ធសឹងតែប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យ និងរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ហេតុនេះហើយ ដែលជាហេតុនាំឱ្យមាននិន្នាការទស្សនៈនយោបាយផ្សេងៗគ្នាក្នុងសង្គមដោយចៀសមិនផុត ដែលក្នុងកាលៈទេសៈខ្លះ ក្រុមអ្នកមាននិន្នាការផ្សេងពីរដ្ឋាភិបាលក៏បានបង្កជារលកនយោបាយ និងឆ្លៀតឱកាសកេងចំណេញលើស្មារតីជាតិនិយមរបស់ប្រជាជន ដូចជាករណីបញ្ហាអធិបតេយ្យនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលកន្លងមក ត្រូវបានក្រុមប្រឆាំងនៃប្រទេសទាំងពីរបញ្ឆេះឱ្យពលរដ្ឋប្រទេសទាំងពីរមានមន្ទិល និងកំហឹងទៅលើរដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃជាដើម។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ពីភាពចាំបាច់ដែលតម្រូវឱ្យមានជំនួបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីជួបជជែក ពិភាក្សា ស្រាយមន្ទិល និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ប្រកបដោយភាតរភាព មិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដោយស្របតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៅក្នុងទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសក្បែរខាងទាំងពីរ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា គេមិនអាចបណ្ដោយឱ្យក្រុមអ្នកជាតិនិយមជ្រុល ឬក្នុងអ្នកនយោបាយប្រឆាំងមួយចំនួនតូចរុញច្រានបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងកើតមាន បង្កើតជាកំហឹងជាតិនិយមជ្រុល ឬការរើសអើងជាតិសាសន៍រវាងប្រជាជននិងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រពៃណី កម្ពុជា-ថៃនោះឡើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត តាមរយៈការជួបជជែកពិភាក្សាគ្នាដោយផ្ទាល់ មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ អាចឈានទៅរកដំណោះស្រាយមានប្រសិទ្ធភាព និងប្រកបដោយការយោគយល់និងភាពបត់បែនទៅតាមស្ថានការណ៍ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងករណីនីមួយៗបានយ៉ាងងាយស្រួល ព្រមទាំងអាចឈានទៅការរកឃើញគន្លឹះល្អៗ នៅក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀតផងដែរ។
បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានបង្ហាញអំពីក្ដីរំពឹងរបស់លោកទៅលើលទ្ធផលនៃជំនួបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ នៅក្នុងជំរុញទំនាក់ទំនងល្អជាប្រពៃណី រវាងកម្ពុជានិងថៃ តាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃនៅកម្ពុជាផងដែរ។ ជំនួបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំទាំងពីរ នឹងជំរុញ ក៏ដូចជាពន្លឿននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលមានស្រាប់ និងអាចឈានទៅសម្រេចនូវកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ ពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍រវាងប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។ លោកបណ្ឌិត ក៏បានកត់សម្គាល់អំពីទិដ្ឋភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ នៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចដូចជា ការបញ្ជូនកម្លាំងពលកម្មកម្ពុជាទៅបម្រើការងារនៅក្នុងប្រទេសថៃផងដែរ ដែលលំហូរកម្លាំងពលកម្មនេះ បានផ្ដល់នូវការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចថៃ ក៏ដូចជាការបង្កើនប្រាក់ចំណូលសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរផងដែរ។ នេះសបញ្ជាក់អំពីទំនាក់ទំនងដែលហុចប្រយោជន៍ទ្វេទិសនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី កម្ពុជា-ថៃ ដែលលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមថា មេដឹកនាំទាំងពីរ នឹងឈានទៅដល់កិច្ចព្រមព្រៀង និងការពង្រីកនិងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នាបន្ថែមទៀត៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ជាអំពើ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ មិនត្រឹមតែចំពោះបុគ្គលមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ថែមទាំងដល់សហគមន៍ សង្គម ឬប្រទេសផងដែរ។គំនិតដែលធ្វើសកម្មភាព ដូចជា ឃាតកម្ម ការចាប់រំលោភ និងចោរកម្ម...
ប្រវត្ដិវិទូ បានកំណត់យកសហសវត្ស នៅចន្លោះឱនភាពនៃក្រុងរ៉ូម និងបុនសម័យ (៥០០-១៤០០គ.ស.) ថាជាមជ្ឈិមសម័យ (Middle Ages or midieval period)។ សករាជនៃវប្បធម៌ និងការអប់រំលោកខាងលិចនេះ បានលាតសន្ធឹងពីចុងបញ្ចប់នៃសករាជ...
ភ្នំពេញ គឺជារាជាធានីប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានអាយុប្រមាណជាង៥០០ឆ្នាំ មានទីតាំងស្ថិតនៅចំចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេបួនមុន រូមមានមេគង្គលើនិងក្រោម ទន្លេសាប និងទន្លេបាសាក់។ វាជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្...
និទានកថា នៅទីនេះ បានចាប់ផ្ដើមពីសម័យដែលមនុស្សមិនទាន់ចេះអាន និងសរសេរ មុនពេលមានការបង្កើតថ្មីនៃការអាន និងការសរសេរ នៅពេលដែលបុព្វបុរស ផ្ទេរវប្បធម៌ដោយផ្ទាល់មាត់របស់គេ ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត។ គេអាចស្វែងរកឃ...
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖ កាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធ ៧កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំខាល ចត្វាស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២នៅសាល «ទន្លេសាប» នៃអគារខេមរៈវិទូមានរៀបចំអង្គសិក្ខាសាលាស្តីពី «ទេសចរណ៍កម...
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមការងារឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប បានសហការជាមួយអង្គការ GIZ និងអ្នកជំនាញជាជនជាតិអូស្ត្រាលីដើម្បីរៀបចំបង្កើតឱ្យមានដំណើរក...