១. រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាមានបេសកកម្មចម្បង ដើរតួក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនិងវិទ្យាសាស្ត្រពិត ដើម្បីរកធាតុចូលជូនរាជរដ្ឋា​ភិ​បាល​និងដើរតួក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាល​និងស្រាវជ្រាវពីថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ដល់​ថ្នាក់បណ្ឌិត ដើម្បីពង្រឹងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ​ ដោយផ្អែកលើចំណេះដឹង រៀបចំចក្ខុវិស័យ ដោយមិនយកទម្លាប់ជាធំ ពោលគឺត្រូវផ្អែកលើកិច្ចការ​ស្រាវជ្រាវ ដូចពាក្យមួយឃ្លាដែលខ្ញុំតែងតែនិយាយ​ថា «ស្ពានសម័យអង្គរ ទ្រ​ខ្មែរគ្រប់សម័យកាល»។​ ដូច្នេះតួនាទីឬតំណែងមិនមែនជាគ្រឿងលម្អ ឬ​យក​មកធ្វើជាទីសក្ការៈនោះទេចំពោះខ្ញុំ តែវាជាអំរែក ដែលតម្រូវឱ្យខ្ញុំខិតខំធ្វើ​យ៉ាងណា ដើម្បីឱ្យស្ថាប័ននេះប្រព្រឹត្តទៅតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ។ ខ្ញុំនឹងធ្វើឱ្យស្ថាប័នមួយនេះក្លាយជាកន្លែងផ្ដល់គំនិតដ៏ល្អសម្រាប់​អភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ហើយកែប្រែស្ថាប័ននេះទៅជាស្ថាប័នជាន់ខ្ពស់របស់​ជាតិ ដែលប្រមូលផ្ដុំទៅ​ដោយធនធានមនុស្សកម្រិតខ្ពស់ទាំងថ្នាក់ជាតិនិង​អន្តរជាតិ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា «ទ្វាររបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បើកចំហជានិច្ច ចំពោះបញ្ញវន្តដែល​មានជំហរនិងទិសដៅដូចគ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។»

ក. ប្រវត្តិសង្ខេប

នៅឆ្នាំ១៩៦៥ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានចាប់បដិសន្ធិឡើងតាមព្រះរាជក្រមលេខ ២៦១ ប.រ និងព្រះរាជក្រឹត្យ លេខ ៤៩៩ ប.រ. ចុះ ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៦៥ ប៉ុន្ដែមិនទាន់ប្រព្រឹត្តទៅនៅឡើយដោយសារសង្គ្រាមស៊ីវិលចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០ ក៏បានកាត់ផ្ដាច់ការខិតខំទាំងនោះទៅ។ នៅថ្ងៃ​ទី​១១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៩ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានបង្កើតឡើងវិញដោយ​ព្រះរាជក្រឹត្យ​លេខ នស/រកត/០៥៩៩/៩៧ គឺ​នៅដើម​អាណត្ដិ​ទី២នៃរាជរដ្ឋាភិបាល។

ខ. ចក្ខុវិស័យ ​

​កែប្រែរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឱ្យទៅជាស្ថាប័នឈានមុខគេរបស់ប្រទេស​កម្ពុជា​​សម្រាប់​អភិវឌ្ឍកម្លាំងបញ្ញាញាណនៃប្រជាជាតិ ពង្រឹងនិងពង្រីកការសិក្សា​​ស្រាវជ្រាវគ្រប់មុខជំនាញនៅក្នុងប្រទេស រៀបចំវេ​ទិកាវិទ្យាសាស្ត្រ និង​បោះ​ពុម្ពផ្សាយស្នាដៃស្រាវជ្រាវដើម្បីឱ្យមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។  

គ. បេសកកម្ម

- គ្រប់គ្រង និងពង្រីកការស្រាវជ្រាវខេមរវិទ្យា និងគ្រប់មុខជំនាញ
-​ រៀបចំវេទិកាវិទ្យាសាស្ដ្រនិងអប់រំ ដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍប្រទេសលើគ្រប់វិស័យ
- បោះពុម្ពឯកសារស្នាដៃស្រាវជ្រាវនិងរបកគំហើញជាភាសាជាតិឱ្យបានទូ​លំ​ទូ​លាយដល់មហាជននៅក្នុងប្រទេស និងភាសាបរទេសដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ​ខេមរវិទ្យា​នៅលើវេទិកាអន្ដរជាតិ
- ប្រមូលនិងតម្កល់ឯកសារស្រាវជ្រាវអំពីប្រទេសកម្ពុជាពីបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់និងលើពិភពលោក
- ពិនិត្យនិងវាយតម្លៃស្នាដៃស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ដ្រ
- ពិនិត្យនិងវាយតម្លៃការវិវត្ដសង្គមនិងរួមវិភាគទានជំរុញការអភិវឌ្ឍជាតិ។

ឃ. យុទ្ធសាស្ដ្រ

- ពង្រឹងការគ្រប់គ្រងទូទៅ
- ពង្រឹងបេសកកម្មស្រាវជ្រាវ​ វេទិកាវិទ្យាសាស្ដ្រនិងការបោះពុម្ពផ្សាយ
- កិច្ចសហប្រតិបត្ដិការជាមួយដៃគូជាតិនិងអន្ដរជាតិដើម្បីពង្រីកជំនាញបចេ្ចកទេសនិងថវិកាស្រាវជ្រាវ
- ជំរុញនិងពង្រីកបេសកកម្មបណ្ដុះបណ្ដាលកម្រិតថ្នាក់ក្រោយបរិញ្ញាបត្រ
- កែលម្អនិងពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធស្រាវជ្រាវ។

២. អំពីថ្នាក់ដឹកនាំនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖

១. ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ស៊ន សំណាង (១៩៩៩-២០០៩)
២. លោកជំទាវបណ្ឌិតសភាចារ្យ ខ្លូត ធីតា (២០០៩-២០១៧)
៣. ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច (២០១៧-បច្ចុប្បន្ន)

នាយកខុទ្ទកាល័យ : ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ខែក វីរៈ 

៣. អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន

- ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ
- ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង អគ្គលេខាធិការរង 

ក. អង្គភាពចំណុះ

១. នាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុ (ប្រធាន៖ លោក ប៊ុត សុម៉េត; អនុប្រធាន៖ លោក គឺម វុទ្ធី; លោក ហួត រ៉ា; និងលោកស្រី រ័ត្ន ធីតា។

២. មជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលនិងស្រាវជ្រាវ (ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង អគ្គលេខាធិការរងនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ទទួលបន្ទុកការងារមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលនិងស្រាវជ្រាវ; លោក សាន សុរ៉ាវនិត ជាប្រធានស្ដីទី)

៣. នាយកដ្ឋានបោះពុម្ពផ្សាយ និងបណ្ណាល័យ (ប្រធាន៖ លោកស្រី កែវ ខេមរា)

៤. នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ។

៥. មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអាស៊ី (Asia Research Center)

៦. ក្រុមការងារព័ត៌មានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (RAC Media) មានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ៖
- គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (https://www.rac.gov.kh/)
- គេហទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការ : រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា - Royal Academy of Cambodia (https://www.facebook.com/rac.gov.kh/)
- តេឡេក្រាម : RAC Media (https://t.me/racnews)
- យូធូប : ក្រុមការងារព័ត៌មាននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (https://www.youtube.com/@racmedia9)

ខ. អំពីវិទ្យាស្ថាន និង អង្គភាពឧបសម្ព័ន្ធ

ខ.១. វិទ្យាស្ថាន (ចំនួន៩)

- វិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត នូ ចាន់ សុភី; អនុប្រធាន៖ លោកបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន)

- វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ផុន កសិកា; អនុប្រធាន៖ លោកស្រីបណ្ឌិត ព្រុំ ទេវី, ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ឆេង វណ្ណារិទ្ធ)

- វិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត នុត សម្បតិ្ត)

- វិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ អ៊ាប បុណ្ណា; អនុប្រធាន៖ លោកជំទាវបណ្ឌិតសភាចារ្យ ចេក សុថា)

- វិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា; អនុប្រធាន៖ លោកបណ្ឌិត វង្ស មេង)

- វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា)

- វិទ្យាស្ថានសិក្សាចិន (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍)

- វិទ្យាស្ថានខុងជឺ (ប្រធាន៖ លោក តាំង ម៉េងឆុង)

- វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (ប្រធាន៖ កញ្ញា វុធ សុភ័ក្រណា)

ខ.២. អង្គភាពឧបសម្ព័ន្ធ

- ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង; អនុប្រធាន៖ លោកបណ្ឌិត ឈឹម សុខាន់ដារ៉ា, លោកបណ្ឌិត ជា ចន្ថា, លោក ជា សម្បត្តិ)

- ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (ប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម; អនុប្រធាន៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ស៊ុំ ឈុំឡុង, ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សន ពៅ, ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៊ី សុខគង់)

គ. ក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា  ជាស្ថាប័នជាន់ខ្ពស់មួយ ដែលប្រមូលផ្ដុំនូវបញ្ញវន្ត បញ្ញាញាណរបស់ជាតិ។

១. សមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ មានប្រធានកិត្តិយស ១រូប, ប្រធាន ១រូប និងអនុប្រធាន ២រូប ដូចខាងក្រោម៖
- សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ បណ្ឌិតសភាចារ្យ ហ៊ុន សែន ប្រធានកិត្តិយស
- ឯកឧត្តមអគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យ អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ប្រធាន 
- ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ ជួន ណារ៉ុន អនុប្រធាន និង
- ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អនុប្រធានប្រចាំការ។ 

២. សមាជិកពេញសិទ្ធិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (មានគោរមងារជាបណ្ឌិតសភាចារ្យ) មានចំនួន ៣០រូប (គិតត្រឹមថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣)។

៣. សមាជិកបម្រុងនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានចំនួន ២៦រូប (គិតត្រឹមថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣)។

៤. លេខាធិការដ្ឋាននៃក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ ជាសេនាធិការរបស់ក្រុមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សម្របសម្រួលការងារជូនក្រុមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ដឹកនាំដោយលោក ហេង វី រិទ្ធិ ជាប្រធាន; លោកស្រីបណ្ឌិត សុង ឧស្សាហ៍, លោក ចាន់ វណ្ឌី ជាអនុប្រធាន និងមានមន្ត្រីបម្រើការងារ សរុបចំនួន១៥រូប។

(បច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយ៖ ២៨ /០៩/២០២៣)

Overview of the Royal Academy of Cambodia (RAC) – 2025

1. Historical Background

The Royal Academy of Cambodia (RAC) was originally established by Royal Decree on 25 August 1965 under the supervision of the Office of the Council of Ministers. However, due to the outbreak of war in 1970, the Academy was unable to function effectively. The prolonged conflict during the Khmer Republic (1970–1975), followed by the destruction of national institutions under Democratic Kampuchea (1975–1979), brought Cambodia’s academic and intellectual development to a complete halt.

Following the national rebirth in January 1979, Cambodia undertook significant efforts to rebuild its education system. Throughout the 1980s and 1990s, universities such as the Royal University of Phnom Penh, Royal University of Fine Arts, Royal University of Agriculture, and the University of Medical Sciences played vital roles in restoring higher education and human resource development. In line with Cambodia’s long-term vision for national intellectual advancement, the Royal Academy of Cambodia was officially re-established on 11 May 1999 by Royal Decree No. NS/RKT/0599/97, under the leadership of Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen, Former Prime Minister of the Kingdom of Cambodia.

2. Vision, Mission, and Legal Mandate The Royal Academy of Cambodia is a public institution endowed with legal personality and administrative and financial autonomy, operating under the direct supervision of the Office of the Council of Ministers (Prime Minister’s Office). Core Mandates and Strategic Objectives:

• Promote, manage, and expand academic and scientific research across all fields of knowledge.

• Train scholars at the postgraduate level (Master’s and Doctoral programs). Now we also provide training courses from Bachelor’s degree in many different fields.

• Serve as a national think tank guiding Cambodia’s development through evidence-based research and analysis.

• Strengthen cooperation with national ministries, academic institutions, and international research partners.

• Support the formulation and evaluation of higher education and research policy frameworks.

Key Activities Include:

• Conducting research in Khmer and English studies and other academic disciplines.

• Organizing scientific conferences, forums, and roundtables to foster national dialogue and innovation.

• Publishing research findings in Khmer and foreign languages for national and global audiences.

• Collecting, documenting, and preserving knowledge related to Cambodia and global developments.

• Promoting intellectual property rights and safeguarding research integrity.

• Establishing regional branches and historical museums in coordination with relevant ministries.

• Proposing national and international scientific honors and decorations.

3. Human Resources at RAC (as of 2025)

The Academy currently employs a total of 265 professionals, including:

• 62 Ph.D. holders

• 143 Master’s degree holders

• 60 Bachelor’s degree holders

These individuals play critical roles in research, education, administration, and institutional development.

4. Membership Structure

The Royal Academy of Cambodia maintains a prestigious membership system, classified into five categories:

A. Core Members:

• Full-rights Members (Academicians): Elected through secret ballot from among Reserve Members; this group represents the highest academic tier in the country.

• Reserve Members: Selected through secret ballot from eligible Ph.D. holders. B. International and National Affiliates:

• Associate Members: Foreign scholars with outstanding contributions to Cambodian science and culture.

• National Correspondent Members: Cambodian scholars (domestic or abroad) maintaining voluntary ties with RAC.

• International Correspondent Members: Foreign nationals with academic or cultural ties to Cambodia. Membership status is automatically revoked upon resignation or the passing of the member.

5. Highest Governing Academic Body: The Academicians’ Council The Academicians’ Council serves as the highest academic governing body within RAC. As of 2025, it comprises 23 distinguished Academicians, including key government leaders and national intellectuals. Notable members include:

• Samdech Techo Hun Sen, Former Prime Minister of Cambodia

• H.E. Aun Pornmoniroth, Deputy Prime Minister and Minister of Economy and Finance

• H.E. Chan Sarun, Member of Parliament

• H.E. Phoeung Sakona, Minister of Culture and Fine Arts

• H.E. Hang Chuon Naron, Minister of Education, Youth and Sports

• H.E. Uk Rabun, Minister of Rural Development

6. Organizational Structure and Affiliated Institutes RAC operates through a network of specialized institutes and research centers that reflect its multidisciplinary mission:

• Institute of Culture & Fine Arts

• Institute of Humanities & Social Sciences

• Institute of Biology, Medicine & Agriculture

• Institute of Science & Technology

• Institute of National Language

• International Relations Institute of Cambodia

• Techo Sen Russey Trep Park of the RAC

• Asia Research Center

• Confucius Institute

• National Council for Khmer Language

• Institute for China Studies

• Chinese language Pedagogy Institute

• Mozi Institute

Each of these institutions contributes uniquely to Cambodia’s development by conducting cutting-edge research and providing policy recommendations.

7. International Cooperation and Global Partnerships From 1999 to 2025, the Royal Academy of Cambodia has signed 52 Memorandums of Understanding (MOUs) with partner institutions across Asia and Eurasia, including:

• Thailand

• Vietnam

• Lao PDR

• Bangladesh

• China

• Russia

• Republic of Korea

• Japan

• Malaysia

• Indonesia

These partnerships aim to enhance research collaboration, knowledge sharing, academic exchange, and institutional development.

Conclusion

As Cambodia’s premier national research institution, the Royal Academy of Cambodia is committed to advancing intellectual leadership, promoting academic excellence, and contributing to the Kingdom’s sustainable development and global integration. Through its continued efforts in training, research, and international cooperation, RAC will remain a cornerstone in shaping Cambodia’s future knowledge society.