រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

«វិធីសាស្ត្រកាត់បន្ថយអារម្មណ៍តានតឹងអំឡុងពេលនៃការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ ១៩ (Covid-19)»

នៅពេលនេះ ជំងឺរលាកផ្លូដង្ហើមប្រភេទថ្មី ឬ Coronavirus Disease-19 (Covid-19) កំពុងរាតត្បាតស្ទើរពេសពេញពិភពលោក (Pandemic)។ ស្ថិតក្នុងស្ថានការណ៍បច្ចុប្បន្ននេះ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស អង្គការជាតិ អន្តរជាតិនានាទូទាំងសកលលោកបានចាត់វិធានការណែនាំអប់រំផ្សព្វផ្សាយប្រជាជន និងចេញវិធានការតឹងរឹងមួយចំនួនជាចាំបាច់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការចម្លងរាតត្បាតនៃមេរោគរលាកផ្លូវដង្ហើមថ្មីនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ វិធានការនានាដែលត្រូវអនុវត្តទាំងនោះ រួមមាន ការផ្អាកការឆ្លង កាត់ព្រំដែនរវាងប្រទេសនិងប្រទេសទាំងផ្លូវគោក ទឹក និងអាកាស ការដាក់ឱ្យអនុវត្តវិស្សមកាលមុនកាលកំណត់នៅតាមគ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិតសិក្សា ការផ្អាកពិធីជួបជុំសាសនានានា បិទរោងភាពយន្ត និងកន្លែងជួបជុំកម្សាន្តនានា។

ក្នុងអំឡុងពេលនៃការរាតត្បាត Covid-19 ជាសកល ចង់ឬពុំចង់ តិចឬច្រើន វិធានការខាងលើនេះប្រាកដជានាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍របស់ប្រជាជនទូទាំងពិភពលោកដែលអាចនាំឈានទៅដល់ជំងឺថប់បារម្ភកាន់តែស្មុគស្មាញខ្លាំងឡើងអំពី ស្ថានភាពនៃការរាតត្បាតនៃមេរោគផង ព្រួយបារម្ភអំពីសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួនផង និងសុខភាពរបស់មនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់ខ្លួនផង។ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពខាងលើនេះ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) និងក្រសួងសុខាភិបាលបានណែនាំអំពី វិធីសាស្រ្តជាគន្លឹះមួយចំនួន ដើម្បីជួយប្រជាជនរស់នៅលើសកលលោកឱ្យកាត់បន្ថយអារម្មណ៍ធុញថប់ ដោះស្រាយភាពតានតឹងក្នុងបរិបទនៃការរស់នៅបែបថ្មីដំណាក់កាលផ្ទុះរាតត្បាតជំងឺកូវីដ ១៩នេះ ដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម៖

១. អំឡុងពេលមានវិបត្តិ ជាធម្មតាអ្នកមានអារម្មណ៍ទុក្ខព្រួយសោកសៅ តានតឹងផ្លូវចិត្ត ច្របូកច្របល់ ភ័យខ្លាច ឬខឹងមួរម៉ៅជាដើម។ សូមនិយាយជជែកជាមួយមនុស្សដែលអ្នកទុកចិត្ត ដូចជា មិត្តភក្តិ និងក្រុមគ្រួសារ។

២. ប្រសិនបើអ្នកត្រូវតែសម្រាកនៅផ្ទះ សូមរក្សារបៀបរស់នៅប្រកបដោយសុខភាពល្អ រួមមាន បរិភោគអាហារឱ្យបានត្រឹមត្រូវ គេងឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់ ហើយរក្សាទំនាក់ទំនងក្នុងសង្គមជាមួយមនុស្សជាទីស្រលាញ់នៅផ្ទះរបស់អ្នក ឬតាមរយៈសារអ៊ីម៉ែល ទូរសព្ទ និងបណ្តាញសង្គមនានាជាមួយក្រុមគ្រួសារនិងមិត្តភក្តិដទៃ។

៣. សូមកុំពិសាបារី គ្រឿងស្រវឹង ឬសារធាតុញៀនផ្សេងៗ ដើម្បីដោះស្រាយភាពតានតឹងផ្លូវចិត្តរបស់អ្នក។

៤. សូមស្វែងរកព័ត៌មានពិត ដែលអាចជួយអ្នកធ្វើការសម្រេចចិត្តទៅលើហានិភ័យដោយភាពត្រឹមត្រូវ ដូចជា គេហទំព័រ នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង ឬ ហ្វេសប៊ុករបស់ ក្រសួងសុខាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឬ ហ្វេសប៊ុករបស់នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង ឬ គេហទ័ព័ររបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។

៥. កាត់បន្ថយការព្រួបារម្ភ និងភាពឡេះឡាស់ ដោយកាត់បន្ថយការមើល ឬស្ដាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានាដែលអ្នកយល់ថា ធ្វើឱ្យអ្នកកាន់តែពិបាកចិត្ត។

៦. សូមប្រើប្រាស់ជំនាញក្នុងការជួយដោះស្រាយ រឿងរ៉ាវ បញ្ហា ជីវិតមិនល្អកន្លងមក ហើយប្រើជំនាញ ឬរបៀបដោះស្រាយទាំងនោះ មកដោះស្រាយភាពតានតឹងផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកក្នុងអំឡុងពេលនៃការផ្ទុះរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩នេះ។

សូមជម្រាបជូនថា វីរុសកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មី (CoV) គឺជាវីរុសថ្មីនៃអម្បូរវីរុសកូរ៉ូណា។ វីរុសកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មីនេះត្រូវបានគេរកឃើញដំបូងនៅក្នុងទីក្រុងវូហាន ប្រទេសចិន ដែលត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា ជំងឺវីរុសកូរ៉ូណាឆ្នាំ២០១៩ (កូវីដ១៩/COVID-19) ដែលពាក្យកាត់ «CO» តំណាងឱ្យពាក្យ corona (កូរ៉ូណា) «VI» តំណាងឱ្យពាក្យ virus (វីរុស) និង «D» តំណាងឱ្យពាក្យ disease (ជំងឺ)។ កាលពីមុន ជំងឺនេះត្រូវបានគេហៅឈ្មោះថា «វីរុសកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មីឆ្នាំ២០១៩» ឬ «COVID-19»។

ជាសញ្ញាល្អមួយដែរ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តទូទាំងពិភពលោកបានបង្ហាញជំនឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា ថ្នាំ និងវ៉ាក់សាំងព្យាបាលជំងឺកូវីដ ១៩នេះ នឹងត្រូវដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនាពេលដ៏ឆាប់ៗខាងមុខនេះ៕

RAC Media | រឿន ភារុន

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 19 មីនា 2020 ម៉ោង 04:43 PM

«កម្លាំងចម្រុះចុះបង្ក្រាបការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ ជាច្រើនកន្លែង នៅក្នុងឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប»

(ខេត្តព្រះវិហារ)៖ ដោយទទួលបានសំណើសុំឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ពីឧទ្យានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប នៅថ្ងៃទី១៩ មីនា ឆ្នាំ២០២០ ឯកឧត្តមនាយឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា ប្រធានគណៈកម្មការជាតិ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិបានបញ្ជូនកម្លាំងចម្រុះរួមមាន មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្ត រដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងអាជ្ញាធរស្រុកឆែប ដើម្បីចុះប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបការកាប់ឈើខុសច្បាប់ជាច្រើនកន្លែង នៅក្នុងឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប។

សូមជម្រាបជូនថា ឧទ្យានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប មានទំហំផ្ទៃដីសរុប ១១៤.៣៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ស្ថិតនៅឃុំឆែបពីរ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ និងត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរយៈព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/០៤១៤/៤៣៦ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤។ ឧទ្យាននេះមានតំបន់ជីវៈចម្រុះ និងមានសក្តានុពលច្រើន រួមមាន សម្រស់ធនធានព្រៃឈើធម្មជាតិ សត្វព្រៃកេរ្តិ៍ដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រ បុរាណវត្ថុ និងជាតិពន្ធុដែលអាចបម្រើឱ្យមុខងារក្នុងបរិស្ថាន ព្រៃឈើវប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្រ្ត និងទេសចរណ៍យ៉ាងទាក់ទាញល្អប្រសើរ៕

RAC Media| រឿន ភារុន

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 19 មីនា 2020 ម៉ោង 04:00 PM

បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច៖ ហ្វីលីពីនត្រូវការជំនួយ និងការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយ៖ បណ្ឌិត ស៊ឺន សម

រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសហ្វីលីពីន បានខិតខំធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ព្រោះហ្វីលីពីនបានដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីតួនាទី និងភាពចាំបាច់របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅក្នុងការរក្សាសន្តិសុខទាំងក្នុងប្រទេស និងក្នុងតំបន់ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រទេស និងការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពយោធារបស់ខ្លួន។

ហ្វីលីពីន បាននឹងកំពុងតែប្រឈមនឹងការគម្រាមកំហែងពីក្រុមភេរវកម្មក្នុងប្រទេស ដែលក្រុមទាំងនោះ ក៏ជាក្រុមភេរវកម្មដែលមាននៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអង្គការភេរវកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ គឺ អាប៊ូសាយយាហ្វ (Abu Sayyaf) និងក្រុម ជែមាឥស្លាមីយា (Jemaah Islamiyah) ។ ដូចនេះហើយបានជារដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន សម្រេចចិត្តចូលរួមក្នុងក្រុមប្រទេសទាំង១២របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានផ្តល់សច្ចាប័ន ទៅលើអនុសញ្ញាស្តីពីការប្រ ឆាំងភេរវកម្មដើម្បីស្នើសុំជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវជនទាំងនោះ។ ជាលទ្ធផលនៃការខិតខំប្រឹងប្រែង មានភេរវករជាង២០០នាក់ហើយដែលត្រូវបានសម្លាប់ និងចាប់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧មក។

សម្រាប់បញ្ហាយោធាវិញ ខណៈដែលចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកកំពុងប្រណាំងប្រជែងបង្កើនអំណាចយោធានៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងស្របពេលដែលខ្លួនកំពុងតែមានជម្លោះបូរណភាពដែនដីនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហ្វីលីពីនបាននិងកំពុងចងចំណងទំនាក់ទំនងយោធាឲ្យបានកាន់តែរឹងមាំបន្ថែមទៀតជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ តាមការពិតមូលដ្ឋានទ័ពសំខាន់២របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកត្រូវបានដកចេញវិញកាលពីឆ្នាំ១៩៩២ ពីទឹកដីហ្វីលីពីន តែនៅពេលបន្តបន្ទាប់មក រដ្ឋាភិបាលទាំង២បានចុះហត្ថលេខាទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងនានាដែលបានសម្រួលដល់កម្លាំងទាហានសហរដ្ឋអាម៉េរិកឲ្យនៅតែអាចធ្វើទស្សនកិច្ច និងតាំងនៅហ្វីលីពីនសម្រាប់រយៈពេលគ្មានកំណត់ដែរ។ នៅហ្វីលីពីនក៏នៅមានជំរុំយោធាសហរដ្ឋអាម៉េរិកស្ថិតនៅទីក្រុង ហ្សាមបានហ្កា (Zamboanga)ក្នុងកោះមិនដាណាវ (Mindanao) ដែលកងទ័ពពិសេសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានតាំងមូលដ្ឋាននៅទីនោះតាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។

បញ្ហាមួយទៀតនោះគឺ រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនប្រហែលអាចនឹងពិចារណាលើការអនុញ្ញាតឲ្យកងទ័ពសហរដ្ឋអាម៉េរិក មកតាំងមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសខ្លួន ដែលនេះគឺមកពីមូលហេតុមានការប៉ះទង្គិចគ្នាជាពាក្យសម្តី និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងហ្វីលីពីននិងចិនជាញឹកញាប់ ដែលស្ថានភាពទាំងនោះត្រូវតែមើលឃើញថានឹងផ្ទុះសង្គ្រាមរយៈពេលខ្លីម្តងៗ។ បើហ្វីលីពីនបន្តឲ្យកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកមកតាំងមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសខ្លួនមែន នោះគឺព្រោះតែហ្វីលីពីន មានបំណងសំខាន់មួយគឺឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកមកការពារខ្លួន

ដោយផ្ទាល់ និងប្រតិកម្មបានរហ័សនៅខណៈពេលណាដែលមានការរំលោភបំពានពីសំណាក់ប្រទេសចិន។ ទង្វើដែលហ្វីលីពីនបង្ហាញទៅភាគីចិន គឺចង់សាកល្បងកាន់ដៃគូរសហរដ្ឋអាម៉េរិកថា ប្រតិកម្មរបស់អាម៉េរិកក្នុងការជួយហ្វីលី ពីននៅពេលមានបញ្ហាប្រឈមជាមួយចិនមានកម្រិតណា?

បើយើងក្រឡេកមើលចិនវិញហាក់ដូចជាមិនញញើតទៅនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ហ្វីលីពីនឡើយ ថែមទាំងមានប្រតិកម្មយ៉ាងមុតមាំជាមួយកងទ័ពជើងទឹករបស់ហ្វីលីពីនក្រោយពេលដែលហ្វីលីពីនបញ្ជូននាវាចម្បាំងធំជាងគេរបស់ខ្លួនឈ្មោះដែលហ្វីឡា (Dol Plar) ដើម្បីទៅចាប់ទូកនេសាទចិនចំនួន១២គ្រឿងរបស់អ្នកនេសាទចិននៅក្បែរកោះ ហ័ង យានកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១២។ ដូច្នេះហើយមូលដ្ឋានទ័ពរបស់អាមេរិកអាចនឹងវិលត្រឡប់មកតាំងនៅហ្វីលីពីនម្តងទៀត ជាពិសេសគឺដោយសារតែមូលហេតុនៃការប្រឈមមុខគ្នា និងភាពតានតឹងរវាងចិន និងហ្វីលីពីននៅត្រង់កោះស្កាបូរ៉ាហ្វ (Scarborough)។

ដូចនេះហ្វីលីពីន គឺជាដៃគូកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលមិនអាចខ្វះបានមួយរបស់អាមេរិកនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងភេរវកម្ម និងទាំងនៅក្នុងការផ្តល់ទីតាំងសម្រាប់ប្រតិបត្តិការយោធានានារបស់អាម៉េរិក។ ចំពោះ អាម៉េរិក ការចាប់យកបានហ្វីលីពីនមួយ ខ្លួននឹងមានឥទ្ធិពលយោធា អាចអន្តរាគមន៍បានគ្រប់ពេលវេលា នៅពេល​ណាដែលមានស្ថានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយកើតឡើងអាចឈានដល់ការប៉ះពាល់សន្តិសុខ ស្ថេរភាពក្នុងតំបន់ និងដល់​សហរដ្ឋអាម៉េរិកផ្ទាល់។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ការធ្វើសហប្រតិបត្តិការយោធានិងនយោបាយជាមួយហ្វីលីពីន អាចអនុញ្ញាតឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកលូកដៃចូលគ្រាន់តែជ្រៅទៅក្នុងរាល់កិច្ចការ និងបញ្ហានានាដែលកើតមានក្នុងតំបន់ ដើម្បីឲ្យខ្លួនអាចបំពេញតួនាទីកាន់តែសកម្ម និងមានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការដោះស្រាយថែមទៀត ក្នុងនាមខ្លួនជាមហាអំណាចពិភពលោក។ សម្រាប់ហ្វីលីពីនការសហការណ៍យ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលខ្លួនចាត់ទុកថាសម្ព័ន្ធមិតស្នូល អាចយកសហរដ្ឋអាមេរិកជាបុព្វហេតុទាញឆន្ទៈចិនឲ្យចូលតុចរចាស្មើភាពគ្នារវាងហ្វីលីពីន និងចិន ជៀសវាងការគម្រាមកំហែងគាបសង្កត់ពីសំណាក់ចិនមកលើខ្លួនតាមរយៈការដំឡើងសាច់ដុំយោធារបស់មហាអំណាចមួយនេះ។

ទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំលើវិស័យយោធាហ្វីលីពីនជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏ជាបំណងមួយរបស់ហ្វីលីពីនក្នុងការធានាតុល្យ​​​ភាពយោធានៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងឱ្យមានលំនឹង និងអាចរក្សាបាននូវស្ថេរភាព និងសន្តិសុខតំបន់នេះនៅចំពោះមុខចិនដែលជាមហាអំណាចមួយដែលហ្វីលីពីនមិនអាចទុកចិត្តបានឡើយ។ ក្រៅពីនេះ ហ្វីលីពីនបានសហ​ការណ៍​យ៉ាងជិតស្និទ្ធ ក៏ដើម្បីទាញសហរដ្ឋអាម៉េរិកឱ្យជួយខ្លួនក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងចលនាបះបោរ និងភេរវកម្មដែល​បានកើតមាន និងដែលកំពុងគម្រាមកំហែងសន្តិសុខនៅក្នុងប្រទេសខ្លួនតាមរយៈការយល់ព្រមចូលរួមជាមួយ​នឹងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការជ្រោមជ្រែងគាំទ្រសង្គ្រាមប្រឆាំងភេរវកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

គេអាចធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានបានថា នៅពេលដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកពង្រីកទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួននៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកកាន់​តែខ្លាំងឡើងៗ ធ្វើឱ្យប្រទេសមហាអំណាចចិនកាន់តែរៀបចំខ្លួនឲ្យកាន់តែរឹងមាំទ្វេដង ហើយចាប់ដៃជាមួយមហាអំណាច​ដែលសម្ងំស្ងៀមគឺ សហព័ន្ធរុស្សី ដើម្បីរឹតចំណងនយោបាយការបរទេសឲ្យកាន់តែមានភាពស្និទ្ធស្នាលឡើងធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យលំហរនៃសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកមានបងធំតែមួយសម្រាប់រៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់នៅក្នុងតំបន់នេះ។ កន្លងមកយើងឃើញថាសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានវាតទីតាំងនៅលើពិភពលោកនេះមានទំហំធំធេងណាស់ សូម្បីនៅក្នុងមជ្ឈិមបូព៌ាក៏មានវត្តមានសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែរ។ ដូចនេះហើយមហាអំណាចចិន និមហាអំណាចរុស្ស៊ីត្រូវតែចងសម្ព័ន្ធមិត្តគ្នា នៅក្នុងបញ្ហាអាស៊ីប៉ាហ្វិក ក៏ដូចជាបញ្ហានៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះ។

(ដកស្រង់ទាំងស្រុងចេញពីសៀវភៅ នយោបាយការបរទេស ម្សិលមិញ ថ្ងៃនេះ និងថ្ងៃស្អែក របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ ទូច ទំព័រ ៨២) 

  ថ្ងៃពុធ, 18 មីនា 2020 ម៉ោង 06:45 PM

ការរួបរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ទើបជាកិច្ចការដែលពលរដ្ឋកម្ពុជា ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់!

ក្នុងស្ថានការណ៍ដែលពិភពលោក កំពុងព្រួយបារម្ភចំពោះការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលកើតឡើងកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅតាមបណ្តាប្រទេសនានា ជាពិសេសនៅតំបន់អឺរ៉ុប ដែលកំពុងរងឥទ្ធិពលនៃជំងឺនេះ ខ្លាំងជាងគេ។ ដើមឡើយ គ្រប់គ្នាតែព្រួយបារម្ភពីការចម្លងខ្លាំងនៅក្រុងវូហាន ខេត្តហ៊ូប៉ីនៃប្រទេសចិន រហូតមានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន បានរើសអើង និងយល់ថា មិនគួរនៅក្បែរជនជាតិចិន និងខ្លះរហូតខ្លាចជនជាតិចិន។ បច្ចុប្បន្ន អ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋបានចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងគឺករណីភាគច្រើន បានកើតមានទៅលើជនជាតិអ៊ីស្លាមរហូត១៣នាក់ ហើយចង់ឆ្លងជំងឺរើសអើង ខ្លាចជនជាតិឥស្លាមដូចចិន តែនេះ មិនបានជួយឱ្យរួចផុតពីការឆ្លងទេ បើសិនមិនរួមគ្នាអនុវត្តវិធានវេជ្ជសាស្ត្រ។

ការពិតទៅ ជនជាតិឥស្លាមដែលឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ទាំងនោះ សុទ្ធតែជាជនរងគ្រោះ ដែលបានឆ្លងជំងឺដូចអ្នកដែលបានឆ្លងជំងឺដទៃទៀតដែរ។ នេះក៏ដោយសារពួកគាត់មានប្រវត្តិបានទៅចូលរួមកម្មវិធីសាសនានៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលជាប្រទេសកំពុងមានការឆ្លងរាលដាលជំងឺខ្លាំងជាងគេមួយនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ បើតាមប្រភពក្រៅផ្លូវការ បានបញ្ជាក់ដែរថា មិនថាសហគមន៍ឥស្លាមក្នុងស្រុក ឬក្រៅស្រុក ការអំពាវនាវឱ្យជួបជុំធ្វើពិធីសាសនាកន្លងមក ក៏ដើម្បីសូត្រធម៌ បន់ស្រន់ ឱ្យជំងឺកូវីដ-១៩ នេះខ្ចាត់ខ្ចាយទៅដែរ។ ជាអកុសល ទឹកចិត្តរបស់អ្នកកាន់សាសនា និងចរន្តនៃការចម្លងរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ នៅពេលនេះ បានក្លាយជាអាវុធមុខពីរ ហើយក៏បាននាំឱ្យពួកគាត់ក្លាយជាជនរងគ្រោះមុនគេ។

មានមតិមិនសមរម្យមួយចំនួន បានបង្ហាញនៅតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ហាក់ដូចជាដាក់បន្ទុក ឬ សរសេរបង្ហោះក្នុងន័យខ្លឹមសារបែបអវិជ្ជមាន រិះគន់ រើសអើងដល់ជនជាតិឥស្លាម។ ការបង្ហាញឥរិយាបទរើសអើង មិនបានជួយដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋរួចផុតពីការឆ្លងប្រសិនបើគ្មានវិធានការវេជ្ជសាស្ត្រត្រឹមត្រូវ ព្រោះមេរោគកូរ៉ូណា នឹងឆ្លងដល់មនុស្សគ្រប់គ្នាមិនថាតែជនជាតិស្បែកស ស្បែកខ្មៅ ស្បែកលឿង ឬស្បែកក្រហមទោះស្ថិតក្នុងវណ្ណៈអ្នកមាន ឬអ្នកក្រ ឬ អ្នកមានឋានៈធំ គឺសុទ្ធតែអាចប្រឈមនឹងការឆ្លងនិងកើតជំងឺបានទាំងអស់។

រាល់ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ រាល់ការផ្សាយនូវសារដែលនាំឱ្យមានការជ្រួលច្របល់ ឬនាំដល់ការអនុវត្តខុស ឬយល់ច្រឡំទៅលើជនជាតិ បុគ្គលណាមួយ សូមគិតពិចារណាឡើងវិញឱ្យច្បាស់លាស់ ស្វែងរកប្រភពព័ត៌មានដែលពិតប្រាកដ ចៀសវាងនាំឱ្យគិតខុសតាមការបំផុសបំផុល នាំឱ្យការរើសអើងជាតិសាសន៍ជាដើម។ ការរួមសហការគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ទើបជាកិច្ចការដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាទូទៅ ត្រូវជួយគ្នា សហការគ្នាកាត់ផ្ដាច់ខ្សែសង្វាក់នៃការឆ្លងរាលដាលជំងឺនៅក្នុងសង្គមជាតិយើង។

សូមបញ្ជាក់ដែរថា រហូតមកទល់ពេលនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចាត់វិធានការយ៉ាងសកម្មបំផុត ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង បង្កា និងទប់ស្កាត់ការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញសេចក្ដីប្រកាសកាត់បន្ថយរាល់សកម្មភាពជួបជុំក្នុងចំនួនច្រើន រាល់ការចេញដំណើរបេសកកម្មក្រៅប្រទេស ចេញសេចក្តីជូនដំណឹងពីវិធានការការពារ ពីបច្ចុប្បន្នភាពថ្មីៗពីសភាការណ៍នៃការផ្ទុះជំងឺ។ល។ ហេតុដូច្នេះ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា គ្រប់រូប គប្បីតាមដានពីសភាពការណ៍នៃការផ្ទុះជំងឺនេះ ឱ្យបានដឹតដល់ អានរាល់វិធានការវេជ្ជសាស្ត្រដែលក្រសួងសុខាភិបាល និងអ្នកជំនាញឯកទេសផ្នែកសុខភាព បានណែនាំ។ ចំណែក ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា ក៏បានបញ្ជាក់ហើយថា ករណីដែលបានរកឃើញឆ្លង គឺជាករណីចម្លងមកពីស្រុកក្រៅចូលមកក្នុងកម្ពុជា ហើយសហគមន៍នានា នៅក្នុងប្រទេស ក៏មិនទាន់មានករណីឆ្លងពីម្នាក់ទៅម្នាក់លើជនជាតិខ្មែរនោះដែរ លើកលែងតែបុរសជនជាតិខ្មែរម្នាក់ដែលបានឆ្លងពីជនជាតិជប៉ុននៅខេត្តសៀមរាប។ ចំណែកករណីផ្សេងទៀតពីដំបូងៗ ក៏រកឃើញលើជនជាតិចិន ជប៉ុន អង់គ្លេស កាណាដា ប៊ែលហ្សីក បារាំង និងមានជនជាតិខ្មែរយើងដែលបានធ្វើដំណើរមកពីក្រៅប្រទេស។ 

RAC Media 

  ថ្ងៃពុធ, 18 មីនា 2020 ម៉ោង 02:13 PM

ជំងឺកូរ៉ូណា១៩(COVID-19) បញ្ហាប្រឈមនិងដំណោះស្រាយមួយចំនួនចំពោះមីក្រូសហគ្រាស​ធុនតូច និងមធ្យម ដោយ៖ បណ្ឌិត ព្រុំ ទេវី អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានសង្គមសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម

គិតត្រឹមម៉ោង៣រសៀល ថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ មានអ្នករងគ្រោះដោយសារមេរោគ COVID-19 សរុបក្នុងពិភពលោកមានចំនួន១៨៣ ០៦១នាក់ ក្នុងនោះអ្នកស្លាប់មានចំនួន៧ ១៧៥នាក់និងបានជាសះស្បើយឡើងវិញចំនួន៧៩ ៨៩១នាក់ [១]។ តើអ្វីទៅជាCOVID-19?

ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរថ្មីដែលត្រូវបានអង្គការសុខភាពពិភពលោកដាក់ឈ្មោះថា COVID-19 (Coronavirus disease 2019)ត្រូវបានគេរកឃើញជាដំបូងបង្អស់នៅ វូហាន ប្រទេសចិន នាដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២០នេះ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក មានព័ត៌មានមួយចំនួនមិនមានការផ្លាស់ប្តូរគឺ (ទីមួយ) COVID-19 ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមជាមួយនឹងជំងឺSARS (Severe Acute Respiratory Syndrome)ដែលបានកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៣និងជំងឺ MERS (Middle East Respiratory Syndrome) ក្នុងឆ្នាំ២០១២។ (ទីពីរ) អត្រាមរណភាព (ចំនួននៃអ្នកស្លាប់ធៀបនឹងចំនួនអ្នកជំងឺ)ស្ថិតនៅចន្លោះ១ទៅ៣,៤%។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងជំងឺSARS មាន១០%និងជំងឺMERSមានរហូតដល់ទៅ​៣៤% តែខ្ពស់ជាជំងឺផ្តាសាយធម្មតាដែលមានត្រឹមតែ០,១%ប៉ុណ្ណោះ[២]  និង(ទីបី) ទោះជាមានការគិតថាជំងឺនេះកើតចេញមកពីសត្វ តែឥឡូវនេះមានការឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្សហើយ។ ផ្អែកលើមូលដ្ឋាននេះ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានធ្វើការប៉ាន់ស្មានថា អត្រានៃការឆ្លងជំងឺ COVID-19 អាចខ្ពស់ជាងជំងឺផ្តាសាយតាមរដូវកាលនិងMERS[៣] ។

គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ ករណីមានភាពវិជ្ជមានវីរុសCOVID-19នៅកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់​២៤​[4] ។ ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ(កូវីដ-១៩) បានធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់វិស័យជាច្រើនរបស់ប្រទេស​កម្ពុជា​។ ជាដំបូងមានវិស័យទេសចរណ៍និងឧស្សាហកម្មកាត់ដែរ ដែលពឹងផ្អែកលើវត្ថុធាតុដើម ដែលត្រូវនាំចូលពីប្រទេសចិន។ ឥឡូវនេះ ដោយសារមានកំណើនចំនួនអ្នកឆ្លងរហូតដល់១២នាក់ហើយ និងមាននៅទីក្រុងភ្នំពេញនិងខេត្តសៀមរាប ផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ក៏មានដល់វិស័យអប់រំដែរ ព្រោះក្រសួងអប់រំបានសម្រេចឱ្យបិទសាលារៀននៅទីក្រុង​សៀម​​​រាប​និងរាជធានីភ្នំពេញជាបណ្តោះអាសន្ន [៥] ។

ជាកិច្ចឆ្លើយតបនឹងការវិវត្តន៍ថ្មីៗនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានត្រៀមប្រាក់ចន្លោះពី៨០០លានទៅ២០០០លានដុល្លារ​អាម៉េរិកដើម្បីស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា[6]។ ចំពោះវិស័យទេសចរណ៍សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ថា ក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ភ្ញៀវទេសចរបរទេសចូលមកកម្ពុជា បានធ្លាក់ចុះប្រមាណជាង ៦០% ជាពិសេស ភ្ញៀវទេសចរជនជាតិចិន បានធ្លាក់ចុះក្នុងរង្វង់ ៩០%។ ដើម្បីជួយវិស័យមីក្រូសហគ្រាស សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម(Micro, Small and Medium Enterprise: MSME)ដែលពាក់ ព័ន្ធដោយផ្ទាល់និងដោយប្រយោលក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ជាពិសេសនៅខេត្តសៀមរាប រាជរដ្ឋា​ភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ចេញវិធានការណ៍ចំនួនដែលផ្តោតលើការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ ការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ ជាពិ​សេសនៅខេត្តសៀមរាប និងការផ្តល់នូវចំណេះដឹងថ្មីឬបន្ថែមដល់អ្នកបាត់បង់ការងារក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។

ចំពោះវិស័យកាត់ដេរ វត្ថុធាតុដើមដែលត្រូវនាំចូលពីប្រទេសចិននោះបានមកដល់ជាបន្តបន្ទាប់ហើយ តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅកាន់ភាគីចិន[7]។ ក្រៅពីនោះប្រមុខរាជ រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការអំពាវនាវ(១)មិនឱ្យរោងចក្រទាំងឡាយឆ្លៀតពេលដែលព្យួរការងារ លុបកិច្ចសន្យាការងារជាមួយកម្មករ (២) គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវលើកលែងការប្រាក់សម្រាប់កម្មករដែលត្រូវព្យួរការងារ(៣) ម្ចាស់បុរីឬផ្ទះដែលលក់បង់រំលោះ​ឱ្យកម្មករដែលត្រូវព្យួរការងារ កុំផ្តាច់កុងត្រា និង(៤)អគ្គិសនីកម្ពុជា ក៏ដូចជារដ្ឋាករទឹក នៅកន្លែងខ្លះ ដែលកម្មករត្រូវបានព្យួរការងារ ផ្ដល់ការយោគយល់ឱ្យជំពាក់សិន[8]

ចំពោះវិស័យអប់រំវិញ ដំបូងឡើយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានសម្រេចបិទសាលារៀនតែនៅក្នុងទីក្រុង សៀម​រាបប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់មកដោយសារទីតាំងនៃអ្នកមានភាពវិជ្ជមានវីរុសCOVID-19កាន់តែមានច្រើនកន្លែងនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រសួងក៏បានសម្រេចចេញសេចក្តីណែនាំស្តីពីការចាប់ ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់​​​​សម្រាប់គ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិត គ្រប់ប្រភេទ ទាំងសាធារណៈនិងឯកជន នៅទូទាំងប្រទេសនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០២០[9]។​ ទន្ទឹមគ្នានឹងនេះដែរ ក៏មានស្ថាប័នជាច្រើន ដូចជារាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រសួងការបរទេស ក្រសួងសិប្បកម្មនិងឧស្សាហកម្មជាដើម បានចេញនូវសេចក្តី ណែនាំឱ្យមន្រ្តីរាជការក្រោមឱវាទផ្អាកជាបណ្តោះអាសន្ននូវការ​ជួបជុំបំពេញការងារបើសិនជាចៀសបាន ហើយជំនួសដោយការទំនាក់ទំនាក់ទំនងតាមអនឡាញ ដើម្បីបង្ការនិងទប់ស្កាត់ការឆ្លងរោគ COVID-19។

ដើម្បីជួយMSMEបន្ថែមទៀតលើវិធានការដែលបានដាក់ចេញរួចមកហើយ នាថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានចេញនូវសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីថ្លៃលក់រាយប្រេងឥន្ធនៈនៅតាមស្ថានីយ ដោយបញ្ចុះតម្លៃ៤សេនដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយលីត្រសម្រាប់ពាក់កណ្តាលទី២នៃខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ[១០]។ ដោយឡែក សេចក្តីប្រកាសនេះមិនបានបញ្ជាក់ពីការបញ្ចុះតម្លៃហ្គាសទេ[១១]។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំពោះMSMEទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីការរីករាលដាលនៃCOVID-19 មានទំហំធំ ហើយពិបាក​នឹងធ្វើការប៉ាន់ស្មាន។ ការធ្លាក់ចុះនៃភ្ញៀវទេសចរ មិនមែនមានតែនៅសៀមរាបប៉ុណ្ណោះទេ គឺមាននៅភ្នំពេញ និងខេត្តផ្សេងៗទៀតផងដែរ។ ការបន្ធូរបន្ថយពន្ធនិងការប្រមូលអ្នកបម្រើការងារក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែលត្រូវព្យួរការងារនោះ គ្រាន់តែជាចំណែកមួយប៉ុណ្ណោះ។ គេអាចនិយាយបានថា ជាការជួយសម្រាប់វិស័យដែលមានការពាក់ព័ន្ធផ្ទាល់ជាមួយវិស័យទេសចរណ៍ប៉ុណ្ណោះ តែជាក់ ស្តែងនៅវិស័យពាក់ព័ន្ធមិនផ្ទាល់ដូចជាអ្នកផ្គត់ផ្គត់ដល់សណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់ ភោជនីយដ្ឋាន អ្នកបើកបរតាក់ស៊ី រ៉ឺមក អ្នកលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ ចំណីចំណុកតាមទីសាធារណៈនានា ក៏មិនសូវមានអតិថិជនដែរ។

ចំពោះMSMEដែលពាក់ព័ន្ធដោយនឹងវិស័យអប់រំផ្ទាល់និងប្រយោល ក៏មិនតិចជាងក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែរ។ ការចាប់ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់ សម្រាប់បុគ្គលិកអប់រំជាមន្រ្តីរាជការនៅមានប្រាក់ខែ ដែលអាចទ្រទ្រង់ជីវភាពបាន។ តែបើគ្រូបង្រៀនក្នុងវិស័យឯកជនវិញ ឬជាគ្រូបង្រៀនវេលាការ អ្នកទាំងនោះនឹងបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលទាំងស្រុង។ អ្នកពាក់ព័ន្ធដោយប្រយោលមួយចំនួនទៀតដូចជាអ្នកលក់ចំណី អាហារសម្រន់ សម្ភារៈសិក្សា ក៏មិនមានអតិថិជនទៀតដែរ។ អ្នករត់រ៉ឺមក ធ្លាប់ដឹកជញ្ជូនសិស្សទៅសាលារៀន អ្នកលក់ចល័តធ្លាប់លក់ឱ្យសិស្ស-និស្សិតតាមរបងសាលារៀន របងសាកលវិទ្យា ល័យ នឹងមិនមានអតិថិជនទៀតទេ។

ព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ ក្រសួងសុខាភិបាល បានប្រកាសថាមាន១២ករណីថ្មីទៀតហើយ ភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងកម្មវិធីជួបជុំបែបសាសនា[១២]។ មិនយូរមិនឆាប់ទេ អាចនឹងមានវិធានការផ្សេងៗ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងការកាត់បន្ថយជួបជុំបែបសាសនា ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាល នៃជំងឺCOVID-19នេះ។ បើអីចឹង​មែននោះ ព្រះសង្ឃ ជាពិសេសក្នុងវត្តនៅរាជធានីភ្នំពេញ នឹងខ្វះខាតចង្ហាន់ ។

ដំណោះស្រាយដំបូងបំផុតសម្រាប់អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យMSME ជាពិសេសអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យមិនផ្លូវការ(Informal Sector) អាចត្រឡប់ទៅភូមិកំណើតសិន និងចិញ្ចឹមជីវិតតាមរបៀបកសិកម្មចិញ្ចឹមពោះមួយរយៈសិន។ តែបញ្ហាត្រង់​ថា អាចទាំងមន្រ្តីរាជការ ទាំងអ្នកមានការងារធ្វើក្នុងMSMEមួយចំនួនមានបំណុលនៅធនាគារពាណិជ្ជឬគ្រឹះស្ថាន​មី​ក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុនានា។ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបានអំពាវនាវរួចហើយឱ្យពន្យាពេលបង់ប្រាក់ចំពោះអ្នកដែលត្រូវព្យួរការងារ។

វិស័យសាធារណៈបានប្រើប្រាស់គ្រប់លទ្ធភាព ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងគ្រោះអាសន្ននេះ នៅឡើយវិ ស័យឯកជន ជាពិ​សេស​មកដល់ពេលនេះមិនទាន់មានគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុណាមួយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបន្ធូរបន្ថយអត្រាការប្រាក់ក្នុងគ្រាជួបការលំបាកនេះទេ ខណៈពេលដែលប្រទេសខ្លះបានចាប់អនុវត្តហើយ។

សង្ឃឹមថា ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ COVID-19នេះរសាត់បាត់ឆ្ងាយពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយការចូលរួមថែ​រក្សាសុខភាពនិងអនាម័យរបស់ប្រជាជនខ្មែរតាមការណែនាំរបស់ស្ថាប័នជំនាញ ការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជនជា​មួយ​នឹងរាជរដ្ឋាភិបាល អាចធ្វើឱ្យស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាបានល្អប្រសើរឡើងវិញ។

---------------------------

១. Worldometer in: https://www.worldometers.info/coronavirus/?fbclid=IwAR1EVMwNkMSygttRbzDyMg-6pVdL3L0omDJwa5K-4oKdQN607jr1OtUsBPI. Accessing on 17 March 2020.

២.​ Time: The WHO Estimated COVID-19 Mortality at 3.4%. That Doesn't Tell the Whole Story. In: https://time.com/5798168/coronavirus-mortality-rate/. Accessing on 16 March 2020.

៣. ADB: The Economic Impact of the COVID-19 Outbreak on Developing Asia, ADB Briefs No.128, 6 March 2020.

៤. អ្នកទាំងនោះមាន៖ នៅរាជធានីភ្នំពេញចំនួន៧នាក់ ខេត្តបាត់ដំបងចំនួន៤នាក់ កំពង់ចាមចំនួន៣នាក់ ខេត្តព្រះ​វិហារចំនួន២នាក់ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យចំនួន២នាក់ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងចំនួន២នាក់ ខេត្តព្រះសីហនុ នួន១នាក់​(ព្យាបាលជារួចហើយ) ខេត្តសៀមរាបចំនួន១នាក់ ខេត្តកំពតចំនួន១នាក់ និងខេត្តត្បូងឃ្មុំចំនួន១នាក់។

 ៥.ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្តីពីការអនុវត្តវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានសិក្សាចំណេះទូទៅសាធារណៈនិងឯកជននៅរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងសៀមរាប ថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៦. សូមមើលបន្ថែម ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ៖ សារាចរណែនាំស្តីពីការធ្វើវិចារណកម្មនិងការពង្រឹងសមត្ថភាពចំណាយសម្រាប់អនុវត្តច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២០ លេខ០០១ សហវ.អថ ចុះថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៧. GMAC: សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការមកដល់នៃវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកាត់ដេរនិងវិធានការសម្របសម្រួល​ពិសេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៨. នៅក្នុង http://km.cnv.org.kh/ ដកស្រង់ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០

៩. ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖សេចក្តីណែនាំស្តីពីការចាប់ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិត គ្រប់ប្រភេទទាំងសាធារណៈនិងឯកជន នៅទូទាំងប្រទេស លេខ១៣ អយក.សណន ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

១០. ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម៖ សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីថ្លៃលក់រាយប្រេងឥន្ធនៈនៅតាមស្ថានីយ លេខ១១៦៣.ពណ.អវឯ ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

១១. រ៉ឺម៉កកង់បីមួយចំនួនធំប្រើហ្គាស។

  ១២. ក្រសួងសុខាភិបាល៖ សេចក្តីជូនព័ត៌មានរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលស្តីពីការរកឃើញ១១ករណីថ្មីទៀតជាបុរសជនជាតិខ្មែរឥស្លាមដែលវិលត្រឡប់មកពីចូលរួមពិធីសាសនានៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនិងបុរសជនជាតិខ្មែរ១នាក់ត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃ វិជ្ជមានវីរុសកូវីដ១៩ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

គន្ថនិទ្ទេស

១-ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម៖ សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីថ្លៃលក់រាយប្រេងឥន្ធនៈនៅតាមស្ថានីយ លេខ១១៦៣. ពណ.អវឯ ចុះ​ថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

២-ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ៖ សារាចរណែនាំស្តីពីការធ្វើវិចារណកម្មនិងការពង្រឹងសមត្ថភាព ចំណាយសម្រាប់អនុវត្ត ច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២០ លេខ០០១ សហវ.អថ ចុះថ្ងៃទី៦ ខែមីនាឆ្នាំ២០២០។

៣-ក្រសួងសុខាភិបាល៖ សេចក្តីជូនព័ត៌មានរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលស្តីពីការរកឃើញ១១ករណីថ្មីទៀតជាបុរសជន​ជាតិខ្មែរឥស្លាមដែលវិលត្រឡប់មកពីចូលរួមពិធីសាសនានៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនិងបុរសជនជាតិខ្មែរ១នាក់ត្រឡប់ម​ក​ពីប្រទេសថៃ វិជ្ជមានវីរុសកូវីដ១៩ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៤- ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្តីពីការអនុវត្តវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានសិក្សាចំណេះទូទៅសាធារណៈនិងឯកជននៅរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងសៀមរាប ថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០​២០។

៥-ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖សេចក្តីណែនាំស្តីពីការចាប់ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិត គ្រប់ប្រភេទទាំងសាធារណៈនិងឯកជន នៅទូទាំងប្រទេស លេខ១៣ អយក.សណន ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៦- GMAC: សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការមកដល់នៃវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកាត់ដេរនិងវិធានការសម្របសម្រួលពិសេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៧- ADB: The Economic Impact of the COVID-19 Outbreak on Developing Asia, ADB Briefs No.128, 6 March 2020.

៨- Time: The WHO Estimated COVID-19 Mortality at 3.4%. That Doesn't Tell the Whole Story. In: https://time.com/5798168/coronavirus-mortality-rate/. Accessing on 16 March 2020.

៩- Worldometer in: https://www.worldometers.info/coronavirus/?fbclid=IwAR1EVMwNkMSygttRbzDyMg-6pVdL3L0omDJwa5K-4oKdQN607jr1OtUsBPI. Accessing on 17 March 2020.

១០-http://km.cnv.org.kh/ ដកស្រង់ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020 ម៉ោង 04:33 PM

«ល្បែងនយោបាយបរាជ័យរបស់លោក អេដូហ្កាន់ នៅស៊ីរី» ប្រែសម្រួលដោយ៖ លោក ហ៊ាន ស្រស់ នាយកដ្ឋានសិក្សាអឺរ៉ុបនិងរុស្ស៊ី នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

បន្ទាប់ពីបរាជ័យផ្ទួនៗនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ប្រធានាធិបតីតួកគីកាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយពីឆាកអន្តរជាតិនិងរងការរិះគន់ពីក្នុងប្រទេស​របស់លោក។ ល្បែងនយោបាយចុងក្រោយរបស់ប្រធានាធិបតីតួកគី លោក អេដូហ្កាន់ នៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលរបស់ប្រទេស​ស៊ីរីហាក់ដូចជាបរាជ័យ។ ប្រទេសតួកគីបានដកថយមួយជំហានដើម្បីជំនួសឱ្យការបញ្ឈប់ប្រតិបត្តិការយោធារបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងដាម៉ាស់ទៅលើខេត្តអ៊ីដលីប ដែលជាតំបន់កាន់កាប់ចុងក្រោយរបស់ក្រុមឧទ្ទាម។ ជោគវាសនាដ៏អាក្រក់យ៉ាងថ្មីសន្លាងរបស់អេដូហ្កាន់ កំពុងជំរុញឱ្យកើនឡើងនូវចលនាតស៊ូក្នុងស្រុកទល់ទៅនឹងដឹកនាំអត្តាធិបតេយ្យដ៏មានអំណាចរបស់លោកទៅវិញ។

វិបត្តិនេះបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ នៅពេលដែលក្រុមឧទ្ទាមប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលគាំទ្រដោយកងទ័ពតួកគី កាំភ្លើងធំ និងសព្វាវុធផ្សេងៗទៀត បានបើកការវាយប្រហារទៅលើកងទ័ពស៊ីរីនៅទីក្រុងយុទ្ធសាស្ត្រសារ៉ាកេប (Town of Saraqeb)។ នៅថ្ងៃដដែលនោះ យន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីដែលហោះនៅភាគខាងត្បូងនៃខេត្តអ៊ីដលីបត្រូវបានបាញ់ទម្លាក់ដោយអាវុធប្រឆាំងយន្ដហោះ ដែលបានបាញ់ចេញពីទីតាំងយោធារបស់តួកគី។ ទន្ទឹមនេះដែរ មូលដ្ឋានទ័ពអាកាសរបស់រុស្ស៊ីនៅ Khmeimim ក៏ត្រូវបានវាយប្រហារដោយអាវុធប្រឆាំងយន្ដហោះនិងយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកប្រដាប់ដោយអាវុធរបស់តួកគី​ផង​ដែរ។

អ្វីដែលកើតឡើងបន្ទាប់ទៀត នៅមានភាពស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ។ បើយោងតាមទីក្រុងអង់ការ៉ាបានឱ្យដឹងថា យន្តហោះចម្បាំងនិងកាំភ្លើងធំរបស់ស៊ីរីបានវាយប្រហារក្បួនទ័ពរបស់តួកគីដែលកំពុងធ្វើដំណើរនាំគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ទៅមូលដ្ឋានសង្កេតការណ៍យោធាតួកគីនៅអ៊ីដលីប ដោយបានបាញ់ទាហានតួកគីឱ្យរងរបួសចំនួនជាង៧០នាក់ និងស្លាប់៣៤នាក់។ ប្រភពខ្លះទៀត បានរាយការណ៍ថា មានអ្នកស្លាប់និងអ្នករងរបួសច្រើនជាងនេះ។

បើយោងតាមព័ត៌មានពីអ៊ីនធឺណិតគួរឱ្យទុកចិត្តបាន ដែលចុះផ្សាយក្នុងសារព័ត៌មាន Al Monitor បានរាយការណ៍ថា ក្បួនទ័ពមួយកងវរសេនាតូចថ្មើរជើងរបស់ទាហានតួកគីប្រហែល ៤០០ នាក់ ត្រូវបានវាយប្រហារ។ ប៉ុន្តែ វាមិនមែនជាយន្តហោះចម្បាំងរបស់ស៊ីរីជាអ្នកវាយប្រហារទេ វាអាចជាយន្តហោះចំបាំង Su-34s របស់រុស្ស៊ីដែលបំពាក់ដោយគ្រាប់បែក KAB-1500Ls ។ យន្តហោះ​ចម្បាំង Su-22 របស់ស៊ីរីក៏បានជាប់ពាក់ព័ន្ធដែរ ប៉ុន្តែទំនងជាគាំទ្រពីក្រោយដើម្បីធ្វើឱ្យទាហានចូលទៅកាន់កាប់ក្នុងអគារធំៗមួយចំនួន។ រួចហើយ យន្តហោះចំបាំង Su-34s បានវាយប្រហារអគារ ដែលធ្វើឱ្យអគារទាងនោះដួលរលំទៅលើប្រជាជនតួកគី។

ប្រទេសរុស្ស៊ីបានបដិសេធថា យន្តហោះរបស់ខ្លួនមិនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការវាយប្រហារនេះទេ។ រីឯប្រទេសស៊ីរីវិញបានរងការស្តីបន្ទោសចំៗពីប្រទេសតួកគីថាជាអ្នកធ្វើរឿងនេះ។ ប្រទេសស៊ីរីបានលើកឡើងដើម្បីការពារខ្លួនថា វាជាការចោទប្រកាន់របស់​តួកគីតែប៉ុណ្ណោះ ដូចពាក្យចាស់លោកថា «ស្វាស៊ីបាយលាបមាត់ពពែ»។

ដំបូងឡើយលោក អេដូហ្កាន់ បានស្តីបន្ទោសនិងគំរាមបើកការឈ្លានពានខេត្តអ៊ីដលីប តែទោះយ៉ាងណាក៏ក៏ការឈ្លានពាននោះ​បានចាប់ផ្តើមរួចហើយដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បន្ទាប់ពីនៅតែស្ងៀមស្ងាត់ ឧត្តមនាវីទោរុស្ស៊ី លោក Oleg Zhuravlev បានមាន​ប្រសាសន៍ថា រុស្ស៊ីមិនអាចធានាសុវត្ថិភាពនៃការហោះហើរសម្រាប់យន្តហោះតួកគីលើប្រទេសស៊ីរីទេក្នុងករណីមានជម្លោះរវាង​ភាគីទាំងពីរ។

ប្រធានាធិបតីតួកគីជាមនុស្សក្បាលរឹង ប៉ុន្តែ គាត់មិនឆោតល្ងង់ទេ។ កងទ័ព សព្វាវុធ និងកាំភ្លើងធំដែលគ្មានការការពារ​ពី​ទ័ព​អាកាស អាចជាគោលដៅងាយស្រួលក្នុងការវាយប្រហារ។ ដូច្នេះ តួកគីត្រូវដកថយវិញ រីឯស៊ីរីត្រូវរំកិលចូល ហើយរហូតដល់ពេលនេះ នគរបាលរុស្ស៊ីបានកំពុងកាន់កាប់ទីក្រុងសារ៉ាកេប។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រទេសរុស្ស៊ីក៏បានដាក់ពង្រាយ នាវាចម្បាំងចំនួន ២ គ្រឿងបំពាក់ដោយកាំជ្រួចផ្លោងនៅឆ្នេរសមុទ្រនៃប្រទេសស៊ីរី។

សង្គ្រាមនៅក្នុងប្រទេសខ្លួនឯង

សម្រាប់លោកអេដូហ្កាន់ ប្រទេសរបស់គាត់កំពុងនៅនឹងមុខភ្លើងដែលកំពុងកំដៅ។ សូម្បីតែមុនពេលមានវិបត្តិថ្មីនេះ គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត (CHP) ដែលជាបក្សប្រឆាំង ក៏បានទាមទារឱ្យលោក អេដូហ្កាន់ ធ្វើរបាយការណ៍ខ្លីទៅកាន់​សភា​អំពីស្ថានភាពនៅអ៊ីដលីបដែរ។ ប៉ុន្តែ គណបក្សយុត្តិធម៌និងការអភិវឌ្ឍ (AKP) របស់ប្រធានាធិបតីបានបោះឆ្នោតបដិសេធ​សំណើនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គណបក្សល្អ (Good Party) ជាគណបក្សស្តាំ ជាតិនិយមដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយគណបក្សប្រឆាំង CHP ក៏បានទាមទារស្រដៀងគ្នានេះដែរ។ គណបក្សប្រឆាំងទាំងអស់បានអំពាវនាវឱ្យលោក អេដូហ្កាន់ ធ្វើការចរចាដោយផ្ទាល់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលអាសាដ។

ការព្រួយបារម្ភនោះគឺថា ប្រទេសតួកគីកំពុងតែមាននិន្នាការទៅរកការធ្វើសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសស៊ីរីដោយគ្មានការអនុម័ត​ពី​សភាឡើយ។ នៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ លោក អេដូហ្កាន់ បានជួបជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្ស AKP ហើយបានប្រាប់​ពួកគេថា ប្រសិនបើទាហានតួកគីស្លាប់និងរបួសបន្ថែមទៀតនោះ (ខណៈនោះ ចំនួនអ្នកស្លាប់មាន១៤នាក់និងអ្នករបួសមាន​ចំនួន៤៥នាក់) តួកគីនឹង «បើកការវាយប្រហារគ្រប់ទីកន្លែង»នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី។ ដោយឡែក សម្រាប់ក្រុមប្រឆាំងវិញ មើល​ទៅវាដូចជាអាក្រក់ពេកចំពោះការគំរាមប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយស៊ីរីនោះ។

លោក Engin Altay អនុប្រធានរបស់គណបក្សប្រឆាំង CHP បានមានប្រសាសន៍ថា «លោកប្រធានាធិបតីត្រូវរាយការណ៍ខ្លីជូនទៅសភាអំពីជម្លោះនៅអ៊ីដលីប ព្រោះថា វាមិនមែនជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្ស AKPទេ»។ លោក Altay ក៏បានជំទាស់នឹងការសន្យារបស់លោក អេដូហ្កាន់ ថានឹងផ្តាច់ប្រទេសតួកគីចេញពីក្រុមឧទ្ទាមជ្រុលនិយមដូចជាលោក Hayat Tahrir al-Sham ដែលជាសមាជិកនៃក្រុមអាល់កៃដា។ លោកបានសួរថាតើនេះអាចទៅរួចទេ? «គ្មានមធ្យោបាយណាដែលអាចផ្តាច់ចេញពីគ្នាបានទេ»។

ប្រទេសតួកគីបានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ីក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យតួកគីបង្កើតប៉ុស្តិ៍សង្កេតការណ៍នៅតំបន់អ៊ីដលីប ដោយខ្លួនសន្យាថា មិនគាំទ្រក្រុមជ្រុលនិយម ដូចជា Tahrir al-Sham។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ទីក្រុងអង់ការ៉ាបានសម្របសម្រួលឱ្យក្រុមនោះចូលទៅក្នុងប្រទេសស៊ីរីតាំងពីសង្គ្រាមចាប់ផ្តើមមកម្ល៉េះ។ ពួកគេឆ្លងកាត់ដោយសេរីនិងផ្គត់ផ្គង់ឱ្យពួកគេនូវសារធាតុគីមីសម្រាប់ផលិតគ្រាប់បែក។ លើសពីនេះ ក្រុមជ្រុលនិយមបានលុបបំបាត់ក្រុមប្រឆាំងមួយចំនួន​ដែលគេហៅថា «ក្រុមនិយមកណ្តាល» អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ លោក Ahmet Kamil Erozan មកពីគណបក្សល្អ​បាននិយាយថា៖ «ប្រទេសតួកគី ត្រូវតែប្រាប់ថា ខ្លួននឹងបំបែកក្រុមនិយមកណ្តាលចេញពីក្រុមជ្រុលនិយម ប៉ុន្តែ មិនអាចធ្វើ​បានឡើយ»។

សមាជិកសភានៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានប្រជាមានិតជឿនលឿនឃឺដ(HDP) លោក Necdet Ipekyuz បានចោទប្រកាន់ថា «អ៊ីដលីបបានក្លាយជាសំបុករបស់ក្រុមជីហាដទាំងអស់។ វាបានប្រែក្លាយទៅជាកន្លែងមានបញ្ហាសម្រាប់ប្រទេស​តួកគីនិងពិភពលោក ហើយថាតើអ្នកណាការពារក្រុមជីហាដទាំងនេះ? តើអ្នកណារក្សាសុវត្ថិភាពពួកគេ?» លោក អេដូហ្កាន់ បាន​ចាប់សមាជិកសភា HDP ជាច្រើននាក់ដាក់ពន្ធនាគារ ហើយគណបក្ស AKP របស់លោកក៏បានផ្លាស់ប្តូអភិបាលក្រុងមួយចំនួនផងដែរ។ មនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់បានជាប់ពន្ធនាគារ ហើយមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ទៀតត្រូវបានបណ្តេញចេញពីការងារ។ ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយត្រូវបានបំបិទមាត់ដោយការបង្ខិតបង្ខំ។ សូមបញ្ជាក់ថា មានតែប្រទេសតួកគីទេដែលបានចាប់អ្នកសារព័ត៌មាន​ដាក់ពន្ធនាគារច្រើនជាងប្រទេសណាៗទាំងអស់នៅលើពិភពលោក។

សង្រ្គាមពិតជាបណ្តាលឱ្យតួកគីមហន្តរាយនិងជួបបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ។ ភាពអត់ការងារធ្វើមានអត្រាខ្ពស់ និងតម្លៃប្រាក់ Lira របស់តួកគីនៅតែបន្តធ្លាក់ចុះ។ ការស្ទង់មតិបង្ហាញថា ប្រជាជនតួកគីភាគច្រើនដែលមានចំនួនរហូតដល់៥៧ ភាគរយកំពុងខ្វល់ខ្វាយអំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចជាជាងភេរវកម្ម។ ខណៈដែលប្រជាជនតួកគីបានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅជុំវិញទាហាន មុនពេលមានឧបទ្ទវហេតុថ្មីៗកើតឡើង ប្រជាជនតួកគីជាងពាក់កណ្តាលបានប្រឆាំងជំទាស់នឹងការបង្កសង្គ្រាម។

ការបង្កបញ្ហាជាមួយអ្នកជិតខាង

ទន្ទឹមនឹងនេះប្រទេសទួរគីហាក់ដូចជាដាច់ឆ្ងាយពីគេ។ លោក អេដូហ្កាន់ បានអំពាវនាវឱ្យណាតូកោះប្រជុំជាបន្ទាន់កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។ ប៉ុន្តែ ទទួលបានការគាំទ្រតិចតួចខាងសីលធម៌។ ណាតូមិនចង់ធ្វើអ្វីជាមួយស៊ីរីទេ ហើយក៏ច្បាស់ជាមិនចង់ប្រឈមមុខជាមួយរុស្ស៊ីដែរ ពីព្រោះសមាជិកនៃសម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើនមិនសុខចិត្តនឹងអន្តរាគមន៍របស់តួកគីនៅស៊ីរីទេ។ ថ្វីបើតួកគីមិនស្ថិតនៅក្រោមការវាយប្រហារក៏ដោយ ក៏មានទាហានរបស់ខ្លួនដែលកំពុងកាន់កាប់ដោយរំលោភលើច្បាប់អន្តរជាតិលើផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសស៊ីរី ដែលទហានទាំងនេះអាចនឹងងាយរងគ្រោះ។ ជនជាតិអាម៉េរិកក៏បានសម្រេចចិត្តបង្កើតតំបន់គ្មានការហោះហើរនៅតំបន់អ៊ីដលីប។

លោក អេដូហ្កាន់ មិនត្រឹមតែត្រូវបានគាបសង្កត់ដោយក្រុមប្រឆាំងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ក៏មានសម្ពាធពីគណបក្សចលនាជាតិនិយម (MHP) នៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនដែរ។ សូមបញ្ជាក់ថា គណបក្សចលនាជាតិនិយម (MHP) ឬ "ក្រុមចចកខ្មៅ" គឺជាក្រុមតំណាងឱ្យក្រុមស្តាំនិយមជ្រុលរបស់ប្រទេសតួកគី។ លោក Devlet Bahceli មេដឹកនាំ MHP មានប្រសាសន៍ថា «ប្រទេសទួរគីត្រូវតែដើរចូលទៅក្នុងក្រុងដាម៉ាសរួមជាមួយកងទ័ពតួកគី»។

លោក អេដូហ្កាន់ មិនមានចេតនាវាយលុកចូលរដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសស៊ីរីទេ ទោះបីជាគាត់មានសមត្ថភាពក៏ដោយ។ លោកប្រធានាធិបតីចង់ឱ្យតួកគីក្លាយជាអ្នកលេងប្រចាំតំបន់ ហើយកាន់កាប់ផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសស៊ីរី និងរក្សាទីក្រុងអង់ការ៉ាឱ្យនៅដដែល។ ប៉ុន្តែហេតុផលដែលបានគូសវាសនោះ ឥឡូវកំពុងតែប្រតិបត្តិការ។ សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់តួកគីក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលស៊ីរីមិនមាន​ប្រសិទ្ធភាពទាល់តែសោះ បើគ្មានការដឹកនាំនិងគាំទ្រពីកងទ័ពតួកគី។ ក្រៅពីនេះ បើគ្មានកងទ័ពអាកាសទេ ទាហាន​តួកគីកំណត់យ៉ាងជាក់ច្បាស់ចំពោះអ្វីដែលខ្លួនធ្វើបានដែលធ្វើឱ្យរុស្ស៊ីបាត់ការអត់ធ្មត់។

ទីក្រុងមូស្គូចង់បញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីរីនិងដកទ័ពមួយចំនួនរបស់ខ្លួនត្រឡប់មករុស្ស៊ីវិញ ហើយលោក អេដូហ្កាន់ កំពុងធ្វើឱ្យពិបាក។ ទីក្រុងម៉ូស្គូអាចនឹងពិបាកផងដែរ ខណៈដែលប្រទេសតួកគីអាចនឹងរកឃើញដំណោះស្រាយបានឆាប់រហ័ស។ ប្រទេសទាំងពីរមានចំណងទាក់ទងគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធស្តីពីថាមពលនិងការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងការរាំងខ្ទប់ប្រេងនិងឧស្ម័នពីអ៊ីរ៉ង់។ ទីក្រុងអង់ការ៉ាពឹងផ្អែកប្រភពថាមពលពីរុស្ស៊ីកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ប្រទេសរុស្ស៊ីទើបតែបានបង្កើតបំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន TurkStream ថ្មីៗ ដែលឆ្លងកាត់សមុទ្រខ្មៅ ហើយកំពុងសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរឱ្យប្រទេសតួកគី។ លោក អេដូហ្កាន់ អាចគ្រាន់តែធ្វើឱ្យគេមើលឃើញថា គាត់នៅឆ្ងាយពីរុស្ស៊ី ប៉ុណ្ណោះ។

ឧបសគ្គនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរីនិងកាដាក់សម្ពាធពីក្នុងប្រទេស បានធ្វើឱ្យ លោក អេដូហ្គាន់ កំណត់បានជម្រើសជាច្រើន។ គាត់ប្រហែលជាព្យាយាមឱ្យតួកគីពាក់ព័ន្ធកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ប៉ុន្តែ បញ្ហានេះអាចមានហានិភ័យខ្ពស់។ គាត់បានបង្ហូរ​ជន​ភៀសខ្លួនចូលទៅសហភាពអឺរ៉ុប។ ប៉ុន្តែ មិនមានមនុស្សច្រើននាក់ចង់ទៅទេ ហើយអឺរ៉ុបក៏កំពុងរារាំងពួកគេយ៉ាងឃោរឃៅ​​ដែរ។ លោក អេដូហ្គាន់ អាចនឹងប្រកាសឱ្យមានការបោះឆ្នោតមុនកំណត់ មុនពេលដែលសំឡេងគាំទ្រក្នុងស្រុករបស់លោក​ធ្លាក់ចុះតទៅទៀត។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោក អេដូហ្គាន់ អាចនឹងចាញ់ការបោះឆ្នោតនោះ ជាពិសេស ចាប់តាំងពីគណបក្ស AKP របស់លោកបានបំបែកជាពីរ។ ការស្ទង់មតិចុងក្រោយនេះបានរកឃើញថា ៥០ ភាគរយនៃប្រជាជនតួកគី បាននិយាយថា ពួកគេនឹងមិនបោះឆ្នោតឱ្យលោក អេដូហ្គាន់ ទេ ឬមួយលោកអាចវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់លោកកាលពីមួយទសវត្សរ៍មុនដែលមិនធ្លាប់មានបញ្ហាជាមួយប្រទេសជិតខាងរបស់លោក៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020 ម៉ោង 11:14 AM

«រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាចាត់វិធានការចូលរួមបង្ការការចម្លងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩ (COVID-19)»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ដើម្បីចូលរួមចាត់វិធានការបង្ការការពារការចម្លងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ (COVID-19) នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំដាក់ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យវាស់ស្ទង់កម្តៅក្នុងខ្លួន និងប្រើប្រាស់ទឹក​អាល់កុល​លាង​សម្អាតដៃដល់ថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រី សិស្ស និសិ្សត និងសាធារណជនទាំងអស់ដែលចេញ-ចូលបរិវេណ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា​ជាចាំបាច់។

តាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលពីម្សិលមិញ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានកំពុងចូលរួមចំណែកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆ្លងរាលដាលមេរោគជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលបច្ចុប្បន្ន ក្រសួងសុខាភិបាល បានកំពុងបំពេញភារកិច្ចយ៉ាង​ដុត​ដៃដុតជើង ដើម្បីតាមដាន សង្កេតពីប្រភពជំងឺដែលកំពុងតែលាក់ខ្លួន និងអាចបង្កការចម្លងទៅប្រជាជនផ្សេងៗទៀត។ តាម​ការបញ្ជាក់ពីអ្នកបច្ចេកទេសផ្នែកជំងឺឆ្លងបានបញ្ជាក់ហើយថា អ្នកដែលបានឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាចូលខ្លួន អាចមិនទាន់ចេញរោគសញ្ញា ហើយកំលុងពេលនេះ ក៏អាចចម្លងទៅអ្នកដែលនៅក្បែរខាងបានដែរ។ ហេតុដូចនេះ អ្នកគ្រប់គ្នាត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នការពារខ្លួន ប្រឆាំងនឹងការចម្លងជំងឺតាមគ្រប់រូបភាព។

ជាក់ស្ដែង ចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ រាល់ការចេញចូលមករាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សមត្ថកិច្ចនគរបាលការពារប្រចាំនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នឹងវាស់​ស្ទង់កម្តៅក្នុងខ្លួន និងប្រើប្រាស់ទឹកអាល់កុលលាងសម្អាតដៃ ដើម្បីចូលរួមបង្កានិងទប់ស្កាត់ការចម្លងជំងឺកូវីដ ១៩ (COVID-19)។

អាស្រ័យហេតុនេះ សូមថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រី សិស្ស និសិ្សត និងសាធារណជនទាំងអស់ ចូលរួមសហការ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ (COVID-19) ទាំងអស់គ្នា៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020 ម៉ោង 10:49 AM

«ភាពតានតឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក-អ៊ីរ៉ង់ និងបម្រែបម្រួលទីផ្សារប្រេងពិភពលោក» ដោយ៖ បណ្ឌិត ហុង វណ្ណៈ នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

អាម៉េរិកនិងអ៊ីរ៉ង់ គឺជាគូសត្រូវនឹងគ្នារាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ ការប៉ុនប៉ងរារាំងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់ នៅតែជាអាទិភាព​នៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកតាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានព្យាយាមរារាំងមិនឱ្យអ៊ីរ៉ង់​អាចទិញសម្ភារៈទ្រទ្រង់កម្មវិធីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនិងការអភិវឌ្ឍមីស៊ីលផ្លោងរបស់ខ្លួន។ ភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរចេះ​តែ​បន្តរហូតដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានសម្លាប់ឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់របស់អ៊ីរ៉ង់លោក កាស៊ីម សូលីម៉ានី (Qassem Soleimani) ហើយអាម៉េរិកគិតថា អាចនឹងមានវិធានការសងសឹកពីក្រុងតេអេរ៉ង់មកវិញ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ភាព​តាន​តឹងរួមទាំងមានការបាញ់ផ្លោងចេះតែកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់មក។ មកទល់នឹងពេលនេះ ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងប្រទេស​អ៊ីរ៉ង់និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហាក់នៅមានភាពមន្ទិលនិងការយល់ឃើញខុសៗគ្នាពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានជុំវិញពិភពលោក។ ជារឿយៗ អ៊ីរ៉ង់តែងតែបដិសេធនូវសិទ្ធិរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងការសម្រេចអនាគតរបស់ប្រទេសខ្លួននិងប្រទេសមួយចំនួនទៀត​ដូចជា អាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម។ ខណៈពេលដែលភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែឡើងកម្ដៅឬអាចឈានដល់មាន​ការវាយប្រហារគ្នា នោះអាចនឹងមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថាមពល ពិសេស គឺទីផ្សារប្រេងឆៅនឹងរាំងស្ទះជាស្វ័យប្រវត្តិ។ 

នៅដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ អ៊ីរ៉ង់បានបរិហារលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងពួកតាលីបង់អាហ្វហ្កានីស្ថានបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងទីក្រុងដូហា ប្រទេសកាតាកន្លងទៅ។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតេហេរ៉ង់យល់ឃើញថា រដ្ឋបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិកគ្មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការកំណត់និងសម្រេចពីអនាគតរបស់ប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានទេ។ ចំណែក​ប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន លោក ហ្កានី បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ថា បទឈប់បាញ់បណ្តោះអាសន្ន​រយៈពេល១សប្តាហ៍នឹងបន្តមាននិងសង្ឃឹមចង់មានបទឈប់បាញ់ទាំងស្រុងមួយ។ ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះដែរ អ៊ីរ៉ង់ក៏មាន​ប្រតិកម្ម​ឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយចេញផ្សាយដោយក្រសួងបរទេសរបស់ខ្លួនថា «សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់យល់ឃើញថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយយូរអង្វែងនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាននឹងអាចកើតមានឡើងតែក្នុងក្របខណ្ឌនៃកិច្ចសន្ទនា​អន្តរអាហ្វហ្កានីស្ថានដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីនយោបាយទាំងអស់ រួមទាំងភាគីតាលីបង់ផង» ។

ជាទូទៅ គេកម្រឃើញអ៊ីរ៉ង់ចាប់អារម្មណ៍លើស្ថានការណ៍នៅអាហ្វហ្កានីស្ថានណាស់ ទោះបីជាប្រទេសអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះ បានធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកជិត២០ឆ្នាំក៏ដោយ។ តែការចេញមុខឈឺឆ្អាលរបស់អ៊ីរ៉ង់ពេលនេះបានធ្វើឡើងមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងក្រុមតាលីបង់បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយដោយគ្មានវត្តមានភាគីរដ្ឋាភិបាល​អាហ្វហ្កានីស្ថាន។ អ៊ីរ៉ង់បានបញ្ជាក់ដាច់ណាត់ថា វត្តមានទាហានបរទេសនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានគឺខុសច្បាប់ និងជាដើម​ចម​មួយនៃសង្រ្គាមហែកហួរនៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។ ក្រសួងការបរទេសអ៊ីរ៉ង់បានបន្ថែមថា ការដកកម្លាំងទ័ពបរទេសជារឿងចាំ​បាច់ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបានសន្តិភាពមួយពិតប្រាកដ និងថាមានតែអង្គការសហប្រជាជាតិទេ ដែលអាច​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការចរចារវាងភាគីជម្លោះអាហ្វហ្កានីស្ថាន ហើយអ៊ីរ៉ង់បានត្រៀមខ្លួនផ្តល់ជំនួយគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីចូលរួមស្ថាបនាសន្តិភាពឱ្យអាហ្វហ្កានីស្ថាន។

ទិដ្ឋភាពធំៗបី គឺការចោទប្រកាន់អ៊ីរ៉ង់ពីការប៉ុនប៉ងកសាងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ការសម្លាប់ឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់អ៊ីរ៉ង់ដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងប្រតិកម្មខ្លាំងៗរបស់អ៊ីរ៉ង់មកលើសហរដ្ឋអាម៉េរិកអំពីការឃុបឃិតរៀបចំកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងតាលីបង់ ដែលគ្មានវត្តមានរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថានកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ នោះ គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃភាពតានតឹងនិងជម្លោះរវាងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ អ្នកវិភាគជាច្រើនយល់ថា ការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៃភាពតានតឹងខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ នឹងបង្កឱ្យមានកង្វះខាតនូវការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងដែលមិនបានគ្រោងទុកនៅមជ្ឈិមបូព៌ានិងបញ្ហាថ្លៃប្រេងផងដែរ។ ជាក់ស្តែង ប្រេងឆៅអន្តរជាតិប្រភេទ Brent បានកើនថ្លៃខ្ពស់ចាប់តាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ ដល់ ៧០ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល ហើយថ្លៃប្រេងនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏បានឡើងថ្លៃខ្ពស់បំផុតចាប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩ មកដែរ។

តាមការសន្និដ្ឋានចុងក្រោយបានអះអាងថា ការកើនឡើងនូវតម្លៃប្រេងនេះ គឺមកពីមានការភ័យខ្លាចពីសកម្មភាពសងសឹកពីក្រុងតេហេរ៉ង់ បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានសម្លាប់ឧត្តមសេនីយ៍អ៊ីរ៉ង់។ ចំណុចនេះហាក់មានភាពស្របគ្នាជាមួយគំនិតលោក តាម៉ាស់ វ៉ាហ្គា (Tamas Varga) អ្នកវិភាគជាន់ខ្ពស់នៅក្រុមហ៊ុន PVM Oil Associates ដែលបាននិយាយថា វិបាកមួយអាចទាញចេញពីទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងអ៊ីរ៉ង់គឺបុព្វហេតុហានិភ័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ លោកបន្តថាសំណួរតែមួយគត់ «ថាតើពេលណានិងក្នុងទម្រង់បែបណា»។ ទាំងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ពីប្ញសគល់នៃទំនាស់និងភាពងាយនឹងកើតមានទំនាស់រវាងភាគីទាំងពីរ។

 សហរដ្ឋអាម៉េរិក តាំងខ្លួនជាប្រទេសមហាអំណាចទីមួយរបស់ពិភពលោក ដូច្នេះ ក្នុងការបំពេញនូវមហិច្ឆិតាយូរអង្វែងរបស់ខ្លួនក្នុងតំណែងនេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកត្រូវតែស្វែងរកប្រភពចំណូលគ្រប់បែបយ៉ាងនិងគ្រប់ទីកន្លែង។ ប្រសិនបើ ក្នុងករណីមានប្រទេសណាមួយមានបំណងតបតឬចង់ប្រឆាំង នោះសហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹងវាយបកយ៉ាងចាស់ដៃយ៉ាងពិតប្រាកដ ដូចករណីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ជាដើម ប៉ុន្តែប្រទេសទាំងឡាយដែលចង់តបតនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកត្រូវតែមានហេតុផលច្បាស់លាស់។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏មានការក្រែងរអែងដែរ ព្រោះខ្លាចមតិអន្តរជាតិរិះគន់និងបាត់បង់ទំនុកចិត្តពីពហុភាពនិយមដែលជាគ្រឹះសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួន។

ប្រសិនបើមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននិងក្រុងតេហេរ៉ង់ ក៏អាចធ្វើឱ្យការសម្រេចចិត្តរបស់ធុរជនឬវិនិយោគិនជាច្រើនក្នុងវិស័យប្រេងមានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើង ក្នុងដំណើរការធុរកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងផលិតកម្ម​ប្រេង រួមមាន ចង្វាក់ផលិតកម្ម ការលក់ ការស្តុកទុក និងការដឹកជញ្ជូន។ ម៉្យាងទៀត យើងអាចនិយាយបានថា ជម្លោះ​​កាន់តែរីករាលដាលពិតជាអាចរំខានដល់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងទាំងបរិមាណ ទាំងថ្លៃប្រេងក្នុងទីផ្សារពិភពលោក។ ជាការណ៍ពិត ការជួញដូរប្រេងឆៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិមានការប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងតំបន់និងពិភពលោក ហើយ​វាបានជះឥទ្ធិពលរយៈពេលខ្លីឬវែងអាស្រ័យទៅលើវិស័យនេះយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងដើមត្រីមាសទី៤ នៃឆ្នាំ២០១៩ ថ្លៃប្រេងបានធ្លាក់ចុះខ្លះដោយប្រេងឆៅប្រភេទ Brent ធ្លាក់ចុះស្ទើរតែ ១% មកនៅត្រឹម ៦៨,២៣ ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល ប្រភេទប្រេង​សហរដ្ឋអាម៉េរិកឈ្មោះវ៉ាធីអាយលក់ក្នុងតម្លៃ ៦២,៧៣ ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល ទាបជាង ០,៩% ថ្លៃនៅទីក្រុងឡុងដ៍ ក្នុងពេល​វេលាប្រហែលគ្នានេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក៏មានក្រុមអ្នកវិភាគនៅក្រុមហ៊ុន Eurasia Group បាននិយាយថា តម្លៃប្រេងម៉ាកប្រេន (Brent) បានឡើងថ្លៃជិត១០ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែលបន្ថែម នៅចុងត្រីមាស ពោលគឺចាប់ពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ស្របនឹងមាន​បញ្ហាស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ការស្លាប់របស់ កាស៊ីម សូលីម៉ានី និងការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគកូវីដ-១៩។ ក្រុមអ្នកវិភាគ​​ដដែលនេះ ក៏បានអះអាងបន្តថា ជាមួយនឹងការសងសឹករបស់ក្រុងតេហេរ៉ង់ ចំពោះការធ្វើកូដកម្មប្រឆាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិក​និងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏គំរាមកំហែងដល់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងយ៉ាងច្រើននៅមជ្ឈិមបូព៌ា ហើយជាលទ្ធផលថ្លៃប្រេងក៏បាន​ហក់ឡើងខ្ពសពីការគិតទុក។ ជាមួយនេះដែរ ក៏មានអ្នកពិគ្រោះយោបល់ផ្នែកនយោបាយបាននិយាយថា ថ្លៃប្រេងគោលសម្រាប់​ឆ្នាំ២០២០ អាចមានតម្លៃចាប់ពី ៦៥ ដុល្លារទៅ ៧៥ ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល បើទោះបីជាមានហានិភ័យមួយចំនួនកើតឡើង​ក៏ដោយ។

សរុបសេចក្តីមក យើងអាចនិយាយបាន ជម្លោះរវាងអ៊ីរ៉ង់-សហរដ្ឋអាម៉េរិក គឺជាបុព្វហេតុចម្បងដែលធ្វើឱ្យមានបម្រែបម្រួលពាណិជ្ជប្រេងឆៅនៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ពីព្រោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់គឺជាសមាជិកប្រទេសផលិតប្រេងរបស់អូប៉ិច ហើយក៏ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឱ្យប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួននិងប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាស៊ី និងអឺរ៉ុប។ ចំណុចដែលគួរពិចារណានៅត្រង់ថា តើវិបត្តិនេះនឹងត្រូវបញ្ចប់នៅពេលណា និងដោយរបៀបណា?។ វាពិតជាលំបាកណាស់ក្នុងការប្រមើលមើលពីភាពតានតឹងនានា​​ខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដែលបានបង្កើតឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជាពេលអនាគត។ ប្រទេសមហាអំណាចតែងតែចង់​​ដណ្តើមប្រៀបឈ្នះនិងចង់ធ្វើជាម្ចាស់លើប្រទេសតូចៗមិនឈប់ឈរឬចង់ជំរុញការលក់អាវុធតាមរយៈគោលនយោបាយបង្កើត​ទីផ្សារនៅតាមសមរភូមិនានាតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន រីឯប្រទេសតូចៗតែងតែចង់ងើបឈរតស៊ូទប់ទល់ជាមួយទេសធំៗ​ទាំងនោះ។ ភាពមិននឹងនរនៃថ្លៃប្រេង ឬពាណិជ្ជកម្មប្រេងនៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ អាចធ្វើឱ្យវិនាសអន្តរាយនិងខ្ទេចខ្ទាំ​សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទៀតផង៕ 

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020 ម៉ោង 10:23 AM

«សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកថ្មីក្នុងបរិបទប្រព័ន្ធពហុប៉ូល» ដោយ៖ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា នាយកដ្ឋានសិក្សានយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការរត់ប្រណាំងមនោគមន៍វិជ្ជារវាងប្លុកសេរីនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់ បានបង្ហាញពិភពលោកថា មានមហាអំណាចធំៗពីរឬបរិបទនៃមហាអំណាចទ្វេប៉ូល ដែលក្នុងនោះប្លុកសេរីដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តដឹកនាំដោយសហភាពសូវៀត។ ការប្រកួតប្រជែងរបស់ទ្វេប៉ូលអំណាចត្រូវបានបញ្ចប់នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ដែលត្រូវបានសន្មតថា ជាការបិទបញ្ចប់នៃសង្រ្គាមត្រជាក់។ សហភាពសូវៀតជាអតីតមេដឹកនាំប្លុកកុម្មុយនីស្តបានជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាហេតុផលចម្បងក្នុងការរំលេចមេដឹកនាំប្លុកសេរី គឺសហរដ្ឋអាម៉េរិកឱ្យក្លាយជាមហាអំណាចធំជាងគេលើពិភពលោកដែលទាញពិភពលោកឆ្ពោះទៅកាន់ប្រព័ន្ធឯកប៉ូល។

ប៉ុន្តែ ទិដ្ឋភាពពិតប្រាកដនៃមហាអំណាចនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺផ្អែកទៅលើការវិវត្តនិងប្រែប្រួលវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងវិស័យយោធា ត្រូវកំណត់នូវប៉ូលអំណាចជាថ្មីឡើងវិញ។ ការស្ទុះឡើងរបស់មហាយក្សចិននិងការពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនឡើងវិញរបស់សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ព្រមទាំងការងើបឡើងនៃប្រទេសមហាអំណាចមធ្យមនិងអង្គការតំបន់នានា បានធ្វើឱ្យពិភពលោកវិលត្រឡប់ពីប្រព័ន្ធឯកប៉ូលមកកាន់ប្រព័ន្ធពហុប៉ូលវិញ។

តថភាពជាក់ស្តែងនាពេលនេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលជាមហាអំណាចឯកប៉ូលក្រោយសង្រ្គាមត្រជាក់បញ្ចប់ភ្លាម ក៏បានថយឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិដែរ។ កត្តាសម្ទុះរីកចម្រើនខាងបច្ចេកវិជ្ជាយោធារបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី បានជំរុញឱ្យអាម៉េរិកដើរចេញពីសន្ធិសញ្ញាកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែរចម្ងាយមធ្យម (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty) ដោយចោទទៅលើភាគីរុស្ស៊ីថា មិនគោរពនូវសន្ធិសញ្ញានេះ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយមានការបារម្ភនឹងការរីកចម្រើនខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងឥទ្ធិពលរបស់ចិន សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានគោលដៅក្នុងការជំរុញរដ្ឋក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រទាំងពីរ គឺមហាសមុទ្រឥណ្ឌានិងប៉ាស៊ីហ្វិក ឱ្យរក្សាជំហរឯករាជ្យ មិនចំណុះចិន។ យុទ្ធសាស្រ្តនេះក៏មានប្រសិទ្ធភាពបង្អាក់នូវយុទ្ធសាស្រ្តខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ចិនផងដែរ។

បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់អង់គ្លេសពីសហភាពអឺរ៉ុបនៅចុងឆ្នាំ២០១៩មក សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវការបង្គោលគ្រឹះដ៏ចាំបាច់ពីជំហររបស់ប្រទេសអាឡឺម៉ង់និងបារាំង ដើម្បីរក្សាឥទ្ធិពលនិងវឌ្ឍភាពនយោបាយ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់និងក្នុងក្របខណ្ឌសកល។ ប៉ុន្តែ បញ្ហាប្រឈមនានារបស់សហភាពអឺរ៉ុបមិនទាន់បានស្រាកស្រាន្តនៅឡើយទេ ពីព្រោះ ប្រទេសបារាំងក៏មាននិន្នាការដូចប្រទេសអង់គ្លេសដែរ។ រីឯបញ្ហាចម្បងមួយទៀតនោះគឺ ការអនុវត្តនូវគោលនយោបាយថ្មីរបស់បណ្តារដ្ឋដែលចូលជាសមាជិកក្រោយគេ បានបើកឱ្យមានគោលនយោបាយថ្មីដើម្បីស្រូបយកទុនមកក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនគឺការផ្តល់នូវទិដ្ឋាការមាសដែលជាបញ្ហាប្រឈមនឹងសន្តិសុខនិងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។ បញ្ហានេះបានជំរុញឱ្យបណ្តារដ្ឋគន្លឹះៗ ដូចជា បារាំង ជាដើម ធ្វើការពិចារណាលើផ្លូវនៃការចាកចេញរបស់អង់គ្លេសផងដែរ។

ក្នុងការកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធថ្មីនៃអំណាចនៅសតវត្សរ៍ទី២១ គឺមិនមែនមានតែមហាអំណាចខាងបស្ចិមលោកដែលឈានមុខគេក្នុងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ចរន្តនៃការវិវត្តរីកចម្រើនខាងបច្ចេក​វិជ្ជា និងបច្ចុប្បន្នភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន ក៏បានរួមចំណែកក្នុងការផ្លាស់ប្តូរនិងការកំណត់នូវមហាអំណាច​ពហុប៉ូល​ដែរ។ តាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ចិននេះ ប្រទេសចិនទទួលជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំងនិងមានការគាំទ្រជា​សកល​លើ​គោល​នយោបាយ​​ចិនតែមួយរបស់ខ្លួននិងត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងមានការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលការទូតនិងអំណាចនៅក្នុងតំបន់និង​ពិភពលោកថែមទៀត នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់ប្រធានស្ថាប័នធនាគារខួរក្បាលដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមប្រឹក្សាកិច្ចការអន្តរជាតិរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី។

ទន្ទឹមនឹងការរីកចំរើនរបស់មហាអំណាចចិន ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលបានរើខ្លួនចេញពីការបរាជ័យក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់នោះ ក៏ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងប្រើសមត្ថភាពបច្ចេកវិជ្ជាថ្មីៗដែលខ្លួនបានកសាងឡើងសម្រាប់ពង្រឹងអានុភាពកម្លាំងយោធាដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់របស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិផងដែរ។ សហព័ន្ធរុស្ស៊ីបាននិងកំពុងស្តារទំនាក់ទំនងការទូតនិងសេដ្ឋកិច្ចដ៏រស់រវើករបស់​ខ្លួនឡើងវិញតាមរយៈសមត្ថភាពយោធានិងការចងសម្ព័ន្ធភាពការទូតជាមួយបណ្តាអតីតរដ្ឋនៅក្នុងប្លុកកុម្មុយនីស្តចាស់ក្នុង​អំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់និងពង្រីកសម្ព័ន្ធថ្មីជាមួយបណ្តារដ្ឋមហាអំណាចមធ្យមក្នុងតំបន់ ដូចជា ឥណ្ឌា និងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចចិន។

ក្រៅពីមហាអំណាចពហុប៉ូលដែលបានបង្ហាញនូវអានុភាពខាងលើនេះ ក៏នៅមានបណ្តារដ្ឋមហាអំណាចមធ្យមមួយចំនួនដែលមាន​សេដ្ឋកិច្ច​និងបច្ចេកវិជ្ជានាំមុខគេ​មួយចំនួន ដូចជា ប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល កាណាដា ជាដើម ដែលមានសកម្មភាព​ខាងសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ​និងចូលរួមដោះស្រាយ​បញ្ហា​និង​ថែរក្សាស្ថិរភាព​និងសន្តិភាព​ក្នុងក្របខណ្ឌ​ពិភពលោកដែលគួរ​ឱ្យសរសើរ។ ប៉ុន្តែ បណ្តារដ្ឋទាំងនេះ​នៅមិនទាន់មាន​ឥទ្ធិពល​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុងការរក្សានិងបង្កឱ្យមាន​ការប្រែប្រួលក្នុងពិភពលោកនៅឡើយទេ។

អ្នកសិក្សានិងអ្នកធ្វើគោលនយោបាយគួរកត់សម្គាល់ថា ពិភពលោកដែលមានធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិជាបទដ្ឋាន​គតិយុត្ត​កំពូលសម្រាប់សមាជិក១៩៣ប្រទេស រក្សាជំហរប្រតិបត្តិគោលនយាបាយជាតិរបស់ប្រទេសនីមួយៗនិងសម្រាប់ជាត្រី​វិស័យ​ក្នុងការដោះស្រាយនិងថែរក្សាសណ្តាប់ពិភពលោក។ ទន្ទឹមនឹងបទដ្ឋានគតិយុត្តអន្តរជាតិស្ថិតនៅជាធរមាននេះ ក៏នៅតែមាន​ចរន្តឥទ្ធិពលនៃការត្រួតត្រាជាច្រើននិងស្ថានភាពនៃសហប្រតិបត្តិការខុសប្លែកគ្នាលេចចេញជារូបរាងមកជាមួយផងដែរ។ ភាពខុសគ្នានេះបាននាំឱ្យមានភាពមិនចុះសម្រុង ទំនាស់ និងភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនាពេលថ្មីៗ​នេះ ដែលបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ខ្លះៗនូវការអនុវត្តគោលការណ៍ច្បាប់ជាមូលដ្ឋានមួយចំនួនសម្រាប់រក្សាសណ្តាប់ពិភពលោក៕

  ថ្ងៃចន្ទ, 16 មីនា 2020 ម៉ោង 07:42 PM

«ផលប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជាអាចទទួលបានពីកិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM» ដោយ៖ បណ្ឌិត កា ម៉ាធុល វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប (ASEM) គឺជាកិច្ចពិភាក្សានៃដំណើរការផ្លូវការមួយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំង៣០ប្រទេស និងអាស៊ីចំនួន២១ប្រទេស ព្រមទាំងលេខាធិការអាស៊ានផងដែរ។ កិច្ចពិភាក្សា ASEM លើកឡើងពីបញ្ហានយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និង វប្បធម៌ ជាមួយគោលបំណង នៃការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងរវាងតំបន់ទាំងពីរដោយឈរលើគោលបំណងនៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និង ភាពជាដៃគូដោយស្មើសិទ្ធិគ្នា។

ASEM ត្រូវបានបើកកិច្ចប្រជុំជាលើកដំបូងកាលពីឆ្នាំ១៩៩៦ ក្នុងទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ដោយមានការចូលពីប្រទេសចំនួន១៥ជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានចំនួន៧ បូកថែមប្រទេសចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង និងស្នងការអឺរ៉ុបប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលនោះ អឺរ៉ុបបានទទួលស្គាល់ពីការអភិវឌ្ឍការលូតយ៉ាងរហ័ស និងសក្តានុពលនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងចង់ពង្រឹងទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ តាមរយៈការពង្រឹង និងលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងលើវិស័យ ឬសរសរស្តម្ភបីគឺ៖ នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងវប្បធម៌។

កិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM គឺជាជំនួបប្រជុំរៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តងរវាងប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាល ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ប្រធានស្នងការអឺរ៉ុប និងអគ្គលេខាធិការនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថាអាស៊ាន។ កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុបដែលធ្វើឡើងជាទៀងទាត់រៀងរាល់២ឆ្នាំម្តងបានក្លាយជាវេទិកាមួយយ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាដៃគូ ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព។

ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីអឺរ៉ុប លើកទី១២ កាលពីថ្ងៃទី១៩ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាត្រូវបានសម្រេចឱ្យទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំអាស៊ីអឺរ៉ុបលើកទី១៣នៅឆ្នាំ២០២០នេះ។ នេះគឺជាលើកទី១ហើយ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៦មកដែលកម្ពុជាបានទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីអឺរ៉ុបនេះ។ កម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិកដំបូងនៃកិច្ចប្រជុំនេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីអឺរ៉ុប លើកទី៥ ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤ នៅទីក្រុងហាណូយ ប្រទេសវៀតណាម។ កាលនោះមានការបញ្ចូលរដ្ឋសមាជិកអឺរ៉ុបថ្មីចំនួន១០ បន្ថែមទៀតមកពីអឺរ៉ុប និងរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន៣ប្រទេសទៀត រួមមាន កម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា។

ជាបន្តបន្ទាប់មកទៀត ASEM បានពង្រីកខ្លួនជាលើកទី២នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៧របស់ខ្លួន នៅទីរដ្ឋធានីប៉េកាំងនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដោយមានរដ្ឋសមាជិក ៦ បន្ថែមទៀតចូលរួម ជាហេតុនាំឱ្យ ASEM មានសមាជិកភាពកើនឡើងសរុបដល់ទៅ ៤៥ ប្រទេស។ កិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM នេះ នៅតែបន្តពង្រីកខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់នៅឆ្នាំ២០១០ ឆ្នាំ២០១២ និងជាចុងក្រោយនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយបង្កើនរដ្ឋសមាជិកសរុបរហូតដល់ទៅ៥៣ប្រទេស ក្នុងនោះមកពីទ្វីបអឺរ៉ុប៣០ប្រទេស និងទ្វីបអាស៊ី២១ប្រទេស លេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ។

សម្រាប់កិច្ចប្រជុំ ASEM លើកទី១៣ ឆ្នាំ២០២០ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនេះ កម្ពុជានឹងលើកយកប្រធានបទ ស្តីពី«ការពង្រឹងពហុភាគីនិយមដើម្បីកំណើនរួមគ្នា» ជាប្រធានបទស្នូល។ ក្រៅពីប្រធានបទស្នូលខាងលើ កម្ពុជាបានបង្កើតវេទិកាសំខាន់ៗចំនួន៧បន្ថែមទៀត រួមមាន កិច្ចប្រជុំភាពជាដៃគូសភាអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចនិងធុរកិច្ចអាស៊ី-អឺរ៉ុប, កិច្ចប្រជុំកំពូលថ្នាក់ដឹកនាំវ័យក្មេងមូលនិធិអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាតុមូលនិពន្ធនាយកមូលនិធិអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាការងារអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាប្រជាជនអាស៊ី-អឺរ៉ុប និងមហោស្រពវប្បធម៌កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប។

ក្នុងឋានៈជាម្ចាស់ផ្ទះ កម្ពុជាសម្លឹងឃើញនូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនពីកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ។ ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន បានគូសបញ្ជាក់ពីផលប្រយោជន៍ ដែលកម្ពុជាអាចទាញចេញពីកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះមានជាអាទិ៍៖

១. ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសសមាជិកមួយចំនួន ឆ្លៀតក្នុងឱកាសចូលរួមកិច្ចប្រជុំ ASEM សំខាន់ៗ ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងអភិវឌ្ឍលើវិស័យកសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ និងទេសចរណ៍។ បន្ថែមលើនេះ កិច្ចប្រជុំនេះក៏បានផ្ដល់ឱកាសស្វែងរកអាហារូបករណ៍ មួយចំនួនសម្រាប់និស្សិតកម្ពុជាផងដែរ។

២. កិច្ចប្រជុំ ASEM ចូលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេសតាមស្ថាប័ននានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នរដ្ឋសភា ក៏ដូចជាវិស័យឯកជននានានៅកម្ពុជា តាមរយៈការរៀបចំ និងចូលរួមសន្និសីទ សិក្ខាសាលា ការបណ្តុះបណ្តាល កិច្ចសន្ទនានានា និងសកម្មភាពពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត របស់មូលនិធិ ASEM។ ជាក់ស្តែងកាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ កម្ពុជាបានសហការជាមួយ ASEM រៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយ ស្តីពីភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងសហគ្រិនភាពដល់សិក្ខាកាមជាយុវជនកម្ពុជាចំនួន ៨៥នាក់ នៅភ្នំពេញ។ លើសពីនេះ ក៏មានការលើកកម្ពស់ ការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចសិក្សា និងការចងក្រងបណ្តាញនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំផងដែរ។

៣. កម្ពុជាក៏អាចលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍និងផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្តានុពលនៃវិស័យទេសចរណ៍ តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្តាប្រទេសជាសមាជិក ASEM តាមរយៈការបង្កើនទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ទាំងឡាយ។

៤. កិច្ចប្រជុំ ASEM ជាឱកាសសម្រាប់លើកមុខមាត់កម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិ។ ជាប្រចាំ កម្ពុជាក្នុងកិច្ចប្រជុំ ASEM តែងតែចូលរួមផ្តល់មតិយោបល់ក្នុងការតាក់តែងនិងកែសម្រួលលើឯកសារផ្លូវការទាំងឡាយ រួមចំណែកស្វែងរកដំណោះស្រាយ និងស្វែងរកកុងសង់ស៊ីស (Consensus) លើបញ្ហាប្រឈមថ្នាក់តំបន់ និងសាកល។ នេះបង្ហាញពីការចូលរួម យ៉ាងពេញលេញ សកម្ម និងប្រកបដោយការស្ថាបនារបស់កម្ពុជា ដោយស្មើមុខស្មើមាត់ ជាមួយបណ្តាប្រទេស ជាសមាជិកដទៃទៀត៕ 

  ថ្ងៃចន្ទ, 16 មីនា 2020 ម៉ោង 10:04 AM